Wednesday, January 13, 2010

စိတ္၌ျဖစ္ေသာ တရား (၂)


“ဆရာေတာ္ဦးသီလာနႏၵဟာ အင္မတန္ ဉာဏ္ပညာ ႀကီးမားသူ ျဖစ္တယ္။ သူ႔ၾကည့္လိုက္ရင္ အေနအထိုင္က ႐ိုး႐ိုးေအးေအးဆိုေတာ့ အေၾကာင္းမသိသူေတြက သူ႔ကို မသိ မတတ္သူတစ္ေယာက္ဆိုၿပီး အထင္ေသးခ်င္ ေသးႏိုင္တယ္။ ဆရာေတာ္ဟာ ပါဠိ၊ သကၠတ၊ အဂၤလိပ္ ဘာသႏၲရ စြယ္စံုရ ကၽြမ္းက်င္သူ ျဖစ္တယ္။ ပရိယတၱိစာေပနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ခဲရာခဲဆစ္ေတြကို အၿမဲ ၾကံဆ ေလ့လာေနသူတစ္ဦး ... ေလ့လာထားသူတစ္ဦးလည္းျဖစ္ေတာ့ စစ္ေျမျပင္မွာ ရဲရဲရင့္ရင့္ ဝ့ံဝံ့ႂကြားႂကြား ရပ္တည္ေနတတ္တဲ့ စစ္ဘုရင္ စစ္ဗိုလ္မႉးႀကီးတစ္ဦးသဖြယ္ ရင္ဆိုင္ ေျဖရွင္းေပးႏိုင္သူတစ္ဦး ျဖစ္တယ္။

သူ သင္ၾကားပို႔ခ်ခဲ့တာေလးတစ္ခု သူလုပ္ခဲ့တာေလးတစ္ခု မေပ်ာက္ပ်က္သြားဘဲ အစဥ္အဆက္ က်န္ရစ္ခဲ့ေစခ်င္တာေၾကာင့္ ခုလို အဘိဓမၼာသင္တန္းေလး လုပ္ေပးေနတာ ျဖစ္တယ္။”

ေလာကခ်မ္းသာဆရာေတာ္က ယခုတစ္ပတ္ သင္တန္းအစတြင္ ဆရာေတာ္ဦးသီလာနႏၵာဘိဝံသႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိန္႔ၾကားသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။


+++++


တစ္ပတ္လွ်င္ တစ္ရက္ တစ္နာရီ သင္တန္းမွ်ျဖင့္ အားရျခင္း မရွိၾကေသာ သင္တန္းသူ သင္တန္းသား အမ်ားစု၏ ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၉ ရက္ စေနေန႔ အဘိဓမၼာသင္တန္းကို မြန္းလြဲ ၁ နာရီအခ်ိန္မွ စ၍ ေလ့လာ သင္ယူခဲ့ၾကသည္။

စုစုေပါင္း သံုးပတ္စာ သံုးနာရီ သင္တန္းပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို နာယူႏိုင္ခဲ့ၾက၏။ ၁၁ ပတ္ေျမာက္၊ ၁၂ ပတ္ေျမာက္၊ ၁၃ ပတ္ေျမာက္ သင္တန္းပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာ မွတ္သားခဲ့ၾကရ၏။


+++++


အကုသိုလ္ေစတသိက္ ၁၄ ပါး

အကုသိုလ္ေစတသိက္ဆိုတာက ျမန္မာလို ႐ိုး႐ိုးေျပာရင္ မေကာင္းတဲ့ ေစတသိက္ေပါ့။
အကုသိုလ္ေစတသိက္ဆိုကတည္းက ဒီေစတသိက္ေတြဟာ အကုသိုလ္စိတ္နဲ႔ပဲ ယွဥ္တယ္။ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂ ပါးနဲ႔ ဒီေစတသိက္ ၁၄ ပါး ယွဥ္မယ္။


ေမာဟ

ေမာဟဆိုတာ အာ႐ုံ၏ သေဘာမွန္ကို ဖံုးကြယ္ျခင္း သေဘာ … ေတြေဝတယ္လို႔လည္း သံုးတယ္။
အာ႐ုံရဲ႕ သေဘာကို အမွန္အတိုင္း မျမင္ရေအာင္ ဖံုးကြယ္တားတာ။

ေနာက္တနည္း မသိျခင္းလို႔လည္း ျပန္ၾကတယ္။ အမွန္အတိုင္း မသိတာ၊ အမွားကို သိတာ ေမာဟလို႔ ေခၚတယ္။

ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နည္းနဲ႔ ေျပာရင္ ေမာဟနဲ႔ အဝိဇၨာ အတူတူပဲ။ သစၥာေလးပါး မသိေအာင္ ဖံုးကြယ္တာတို႔၊ သံသရာရဲ႕ ေရွ႕အစြန္း ေနာက္အစြန္း စသည္ မျမင္ေအာင္ ဖံုးကြယ္တာတို႔လည္း ပါတယ္ေပါ့။ ေမာဟကို အဝိဇၨာလို႔လည္း ေခၚတယ္။

ေမာဟက တိမ္နဲ႔ တူတယ္။ တိမ္ဖံုးထားရင္ ေနာက္က ဝတၳဳပစၥည္းကို ကြဲကြဲျပားျပား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မျမင္ရသလို ေမာဟဖံုးထားၿပီဆိုရင္ အမွန္အတိုင္း မျမင္ေတာ့ဘူး။

ဒီေမာဟေၾကာင့္ သတၱဝါေတြ အျမင္ မမွန္တာ။ ဘာပဲ ျမင္လိုက္ ျမင္လိုက္ သူက ဖံုးၿပီးသားျဖစ္ေတာ့ ဖံုးထားလိုက္ေတာ့ အမွားခ်ည္း ျမင္ေနၾကေတာ့တာ။


အဟိရိက

ဒုစ႐ိုက္တို႔မွ မရွက္ျခင္း သေဘာ။


အေနာတၱပၸ

ဒုစ႐ိုက္မွ မေၾကာက္လန္႔ျခင္း သေဘာ။


အဟိရိကနဲ႔ အေနာတၱပၸကို တစ္တြဲ ထားၾကစို႔။

‘သူမ်ားအသက္သတ္တာ’၊ ‘သူ႕ဥစၥာခိုးတာ’၊ ‘သူ႕အိမ္ရာျပစ္မွားတာ’ဆိုတဲ့ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ျပဳတဲ့ ‘ကာယဒုစ႐ိုက္ သံုးပါး’၊ ‘လိမ္ေျပာတယ္’, ‘ကုန္းတိုက္တယ္’, ‘ၾကမ္းတမ္းတဲ့ စကားေတြ သံုးတယ္’, ‘အနက္အဓိပၸာယ္ကင္းမဲ့ၿပီး သိမ္ဖ်င္းတဲ့ စကားေတြ ေျပာတယ္’ဆိုတဲ့ ႏႈတ္နဲ႔ မွားမွားယြင္းယြင္း ျပဳတဲ့ ‘ဝစီဒုစ႐ိုက္ ေလးပါး’ေတြကို ျပဳရမွာ မရွက္တဲ့ သေဘာက ‘အဟိရိက’၊ ျပဳရမွာ မေၾကာက္တဲ့ သေဘာက ‘အေနာတၱပၸ’။

အဟိရိကကို မစင္စားရမွာ မရွက္တဲ့ ႐ြာသူ႕ဝက္နဲ႔ ဥပမာ ေပးတယ္။

အေနာတၱပၸကို မီးျမင္ရင္ မီးထဲတိုးတဲ့ ပိုးပရံ (အမ်ားက ပိုးဖလံလို႔ ေခၚၾကတယ္)နဲ႔ ဥပမာ ျပဳတယ္။

ဒီႏွစ္ခုဟာ အမွန္ကေတာ့ တစ္ခုျဖစ္ရင္ တစ္ခုပါတာပဲ။ မရွက္ရင္ မေၾကာက္တာပဲ၊ မေၾကာက္ရင္ မရွက္တာပဲ။ ႐ႈေထာင့္ေလး နည္းနည္းကြဲသြားတာ။


ဥဒၶစၥ

စိတ္၏ မၿငိမ္သက္ျခင္း ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း သေဘာ။ အာ႐ုံနဲ႔ စိတ္နဲ႔ မဟပ္မိတာ၊ မကပ္မိတာကို ဆိုလိုတယ္။

အာ႐ုံျပဳလိုက္တယ္ … တရားထိုင္တဲ့အခါ ပိုသိသာတယ္ … ထြက္သက္ ဝင္သက္ မွတ္တယ္ဆိုရင္ ထြက္သက္ ဝင္သက္ကို မွတ္လို႔ ေကာင္းေကာင္း မရဘူး။ ဟိုေရာက္ေနသလိုလို ဒီေရာက္ေနသလိုလို … တစ္ျခားကို တိတိက်က်ႀကီး ေရာက္သြားတာလည္း မဟုတ္ဘူး။ ဒီအာ႐ုံေပၚမွာ မွတ္ရတာ အားရပါးရ မရွိတာ။ အဲသလိုဟာမ်ိဳးကို ပ်ံ႕လြင့္တယ္လို႔ သံုးတယ္။ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္တယ္ ဥဒၶစၥျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။

ဥဒၶစၥကို ဥပမာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးတယ္။

‘ေလနည္းနည္းတိုက္တဲ့အခါ နည္းနည္းေလး လႈပ္ေနတဲ့ ေရျပင္’၊ ‘ေလတိုက္တဲ့အခါ မၿငိမ္မသက္ လြင့္ေနတဲ့ အလံ’၊ ‘ျပာပံုထဲ ခဲႀကီးပစ္ခ်လိုက္ေတာ့ ထလာတဲ့ ျပာ’ စသည္နဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။

“ေမာဟ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ၊ ဥဒၶစၥ” ဒီေလးခုဟာ အၿမဲတမ္း တြဲလ်က္ ျဖစ္တယ္။
အကုသိုလ္စိတ္ ျဖစ္တိုင္း ျဖစ္တိုင္း ဒီေလးခု ပါတယ္။ ဘယ္အကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ျဖစ္ ဒီသေဘာေလးေတြ ပါတာခ်ည္းပဲ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီေလးခုကို တစ္တြဲထားတယ္။


ေလာဘ

အာ႐ုံ၌ လိုခ်င္ ကပ္ၿငိျခင္း သေဘာ။ ေလာဘဆိုတာ လူတိုင္း နားလည္တဲ့ ျမန္မာစကား ျဖစ္ေနၿပီ။ လိုခ်င္တာ ကပ္ၿငိတာ တြယ္တာတာ စသည္ျဖင့္ သံုးၾကပါတယ္။

ေလာဘကို ေမ်ာက္ႏွဲေစးနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။
ေမ်ာက္ႏွဲေစးဆိုတာ ေရွးတုန္းက မုဆိုးေတြ ေမ်ာက္ဖမ္းတဲ့အခါ သံုးတဲ့ သစ္ပင္ကထြက္တဲ့ ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္ အေစးတစ္မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္ရွိေတာ့ အင္မတန္ ေဆာ့တတ္တဲ့ ေမ်ာက္က ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္ကို လက္နဲ႔ လာကိုင္လိုက္ရင္ ခြာမရဘူး။ ခြာမရေတာ့ ေနာက္လက္တစ္ဖက္နဲ႔ တြန္းခြာ၊ အဲဒီလက္ပါ ကပ္ေန။ ေနာက္ ေျခေထာက္ႏွစ္ခု၊ ပါးစပ္၊ ဗိုက္ စတဲ့ ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပိုင္း ၆ ခုစလံုး သြားကပ္ေနေတာ့တယ္။

ေလာဘကလည္း အာ႐ုံ ၆ ပါးမွာ ကပ္ၿငိတာ။ ေလာဘကပ္ၿငိလိုက္ရင္ ခြာမရေတာ့ဘူး။

တျခား ဥပမာေတြလည္း ေပးေသးတယ္။

‘ပူေနတဲ့ အိုးကင္းထဲ ပစ္ထည့္လိုက္တဲ့ အသားတံုး … ကပ္သြားတာမ်ိဳး’၊ ‘ခၽြတ္မရေအာင္ စြန္းသြားတဲ့ ဆီေဆးလိုမ်ိဳး’တဲ့။


ဒိ႒ိ

မွားမွားယြင္းယြင္း သိျခင္း သေဘာ။ အယူမွားျခင္း သေဘာ။

မၿမဲတာကို ၿမဲတယ္လို႔ သိေနတယ္၊ မခ်မ္းသာတာကို ခ်မ္းသာတယ္လို႔ သိေနတယ္၊ သတၱဝါ ေသၿပီးရင္ ျပတ္သြားတာပဲဆိုတဲ့ ဥေစၧဒဆိုတဲ့ အယူမ်ိဳးေတြ၊ သတၱဝါဟာ အၿမဲတမ္း မပ်က္မစီး တစ္ဘဝမွ တစ္ဘဝ သြားေနတယ္ဆိုတဲ့ သႆတအယူမ်ိဳးေတြ၊ ကံ,ကံ၏အက်ိဳး မရွိဘူး ယူတာမ်ိဳးေတြ စတဲ့ အယူမွားေတြဟာ ဒိ႒ိပဲ။

ဒိ႒ိရဲ႕ မူရင္းအဓိပၸာယ္က ‘အျမင္’ပဲ။
အျမင္ဆိုတာ ‘မွန္ကန္တဲ့ အျမင္’(သမၼာဒိ႒ိ)လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္၊ ‘မွားယြင္းတဲ့ အျမင္’(မိစၧာဒိ႒ိ)လည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဒိ႒ိဆိုတဲ့ အသံုးကို မွားတဲ့အယူမွာပဲ သံုးတယ္။


မာန

ေထာင္လႊားတက္ႂကြျခင္း သေဘာ။

ေကာင္းစားေနတဲ့အခါ မာနျဖစ္တတ္သလို နိမ့္က်တဲ့အခါလည္း နိမ့္က်တဲ့အလိုက္ မာနျဖစ္တတ္တယ္။

မာနကို အထက္မွာပဲ ေနတဲ့၊ အမ်ားအေပၚက ႂကြားႂကြား႐ြား႐ြားေနတဲ့ တံခြန္အလံနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။

ဒီ “ေလာဘ၊ ဒိ႒ိ၊ မာန” သံုးခုကိုလည္း ေလာဘမူစိတ္နဲ႔သာ ယွဥ္တာေၾကာင့္ တစ္စု တစ္တြဲ ထားတယ္။


ေဒါသ

ခက္ထန္ ၾကမ္းတမ္းျခင္း သေဘာ။ ျပစ္မွားျခင္း သေဘာ။

ေဒါသျဖစ္လာရင္ လူဟာ ခက္ထန္ ၾကမ္းတမ္းလာတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ႐ိုး႐ိုးေနတုန္းက မေျပာဝံ့တဲ့ စကား၊ မလုပ္ဝံ့တဲ့ အလုပ္ေတြ ေဒါသျဖစ္ရင္ ေျပာဝံ့ လုပ္ဝံ့လာတယ္။

နည္းနည္း အ႐ိုက္ခံရလို႔ ႐ႉး႐ႉးရွဲရွဲ ေဒါသထြက္တဲ့ ေႁမြနဲ႔တူတယ္လို႔ ဥပမာျပဳတယ္။

ဒီေဒါသဟာ မိမိတည္ရာကို ျပန္ၿပီး ေလာင္တတ္သတဲ့။ ကိုယ့္သႏၲာန္မွာ ေဒါသျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ကုိယ့္စိတ္ကို ေလာင္လိုက္တာပဲ။

ဒီေနရာမွာ ‘ေဒါသ’နဲ႔ ‘ေဒါမနႆ’ မတူတာကိုလည္း သတိျပဳရမယ္။ ‘ေဒါမနႆ’က စိတ္ရဲ႕ခံစားမႈ ေဝဒနာျဖစ္ၿပီး ‘ေဒါသ’က သီးျခား ေစတသိက္တစ္ခု ျဖစ္တယ္။


ဣႆာ

သူတစ္ပါးစည္းစိမ္ကို ျငဴစူျခင္း သေဘာ။ ျငဴစူတယ္ဆိုတာ သူမ်ားေကာင္းစားေနတာကို မနာလိုတာ။


မစၧရိယ

မိမိစည္းစိမ္ကို လွ်ိဳ႕ဝွက္ဝန္တိုျခင္း သေဘာ။ မိမိပစၥည္း သူတစ္ပါးနဲ႔ ဆက္ဆံမွာ မခံႏိုင္တာကို ဆိုလိုတယ္။

ကုိယ္က အဆင္းလွတယ္၊ အမ်ိဳးေကာင္းတယ္၊ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားတယ္ဆိုရင္ သူမ်ား အဆင္းလွတာ၊ သူမ်ား အမ်ိဳးေကာင္းတာ၊ သူမ်ား ပိုက္ဆံရွိတာကို မခံႏိုင္တဲ့ သေဘာပဲ။ ေဒါသသေဘာပါတယ္။


ကုကၠဳစၥ

ျပဳအပ္ၿပီးေသာ ဒုစ႐ိုက္၊ မျပဳလိုက္မိေသာ သုစ႐ိုက္တို႔၌ ေနာင္တတစ္ဖန္ ပူပန္ျခင္း သေဘာ။

ဒီ “ေဒါသ၊ ဣႆာ၊ မစၧရိယ၊ ကုကၠဳစၥ” ေလးခုက တစ္စု။ ေဒါသမူစိတ္ေတြနဲ႔ပဲ ယွဥ္တယ္။


ထိန

စိတ္၏ ထိုင္းမိႈင္းျခင္း သေဘာ။


မိဒၶ

ေစတသိက္တို႔၏ ထိုင္းမိႈင္းျခင္း သေဘာ။


ဒါကေတာ့ အလြန္သိခဲပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားမို႔ ေဟာႏိုင္တာ။ စိတ္နဲ႔ ေစတသိက္ကို ခြဲျခား သိဖို႔ အလြန္ခဲယဥ္းတယ္။
တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာ ဒီႏွစ္ခုကို ကြဲကြဲျပားျပား သိဖို႔ မလြယ္ဘူး။
ထိုင္းမိႈင္းတာေတာ့ သိတယ္။ အိပ္ခ်င္လာတဲ့အခါ ထိနမိဒၶဝင္လာတာပဲ။
ဒါေၾကာင့္ တရားထိုင္တဲ့အခါ အိပ္ခ်င္ရင္ ထိနမိဒၶဝင္လာၿပီဆိုၿပီး တိုက္ထုတ္ရတာ။
အိပ္ခ်င္လာရင္ ဒီႏွစ္ခု လာတာပဲလို႔ မွတ္ထားေပါ့။ အိပ္ခ်င္လာၿပီဆိုရင္ ကုသိုလ္စိတ္ မဟုတ္ဘူးေနာ္၊ မွတ္ထားၾက။


ဝိစိကိစၧာ

ဘုရား စေသာ အာ႐ုံ၌ ယံုမွားျခင္း သေဘာ။

ဘုရားဟာ အလံုးစံုေသာ တရားေတြကို သိတယ္ဆိုတာ ဟုတ္မွဟုတ္ေလရဲ႕လား၊ တရားက်င့္လို႔ ကိေလသာကင္းတယ္ဆိုတာ ဟုတ္မွဟုတ္ေလရဲ႕လား၊ ျမတ္စြာဘုရားေဟာတဲ့အတိုင္း က်င့္တဲ့ သံဃာရွိတယ္ဆိုတာ ဟုတ္မွဟုတ္ေလရဲ႕လား စသည္ ယံုမွားတာေတြ၊ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယံုမွားတာေတြ ဝိစိကိစၧာလို႔ ေခၚတယ္။

ဝိစိကိစၧာဟာ ေမာဟသေဘာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေမာဟမူစိတ္ေတြနဲ႔သာ ယွဥ္လိမ့္မယ္။

ေကာင္းၿပီ ... အကုသိုလ္ေစတသိက္ ၁၄ ပါးကို ျပန္ေရတြက္ရရင္ -

- “ေမာဟ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ၊ ဥဒၶစၥ” ဒီ ၄-ခု တစ္တြဲ မွတ္ထား၊
- “ေလာဘ၊ ဒိ႒ိ၊ မာန” ဒီ ၃-ခု တစ္တြဲ မွတ္ထား၊
- “ေဒါသ၊ ဣသာ၊ မစၧရိယ၊ ကုကၠဳစၥ” ဒီ ၄-ခု တစ္တြဲ၊
- ‘ထိန’၊ ‘မိဒၶ’၊ ‘ဝိစိကိစၧာ’ အားလံုး ေပါင္းလိုက္ရင္ ၁၄ ခု၊ ဒီ ၁၄ ခုကို အကုသိုလ္ေစတသိက္ ေခၚတယ္။


+++++


ေသာဘနေစတသိက္ ၂၅ ပါး

ေသာဘနေစတသိက္ ၂၅ ပါး ရွိတယ္။

ေသာဘနရဲ႕ အဓိပၸာယ္က တင့္တယ္တယ္၊ လွပတယ္။ တင့္တယ္တဲ့ ေစတသိက္ ၂၅ ပါးေပါ့။

အဲဒီ ၂၅ ပါးကို ေသာဘနသာဓာရဏေစတသိက္ ၁၉ ပါး၊ ဝိရတီေစတသိက္ ၃ ပါး၊ အပၸမညာ ၂ ပါး၊ အေမာဟ ၁ ပါး ဆိုၿပီး အစုေလးေတြ ခြဲထားတယ္။


ေသာဘနသာဓာရဏေစတသိက္ ၁၉ ပါး

ေသာဘနစိတ္ေတြအားလံုးနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ေစတသိက္ေတြ ျဖစ္တယ္။
ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္၊ ႐ူပါဝစရကုသိုလ္စိတ္၊ အ႐ူပါဝစရကုသိုလ္စိတ္၊ ေလာကုတၱရာစိတ္ေတြ ျဖစ္ရင္ ဒီ ၁၉ ခုက ယွဥ္လိမ့္မယ္။ ေသာဘနစိတ္ေတြ ျဖစ္တိုင္း ျဖစ္တိုင္း သူက ယွဥ္လိမ့္မယ္။


သဒၶါ

ဘုရား စေသာ အာ႐ုံ၌ ယံုၾကည္ျခင္း သေဘာ။

ဘုရား တရား သံဃာ စသည္မွာ ဆံုးဆံုးျဖတ္ျဖတ္နဲ႔ ယံုၾကည္တာကို ဆိုလိုတယ္။

ဒီသဒၶါက စိတ္ကို ၾကည္ေစတတ္တဲ့ သေဘာ လကၡဏာ ရွိတယ္။ သဒၶါတရား ကိုယ့္သႏၲာန္မွာ ျဖစ္လာရင္ စိတ္ဟာ ၾကည္လင္သြားတယ္။

သဒၶါကို စၾကာမင္းႀကီးရဲ႕ ေရကို ၾကည္ေစတတ္တဲ့ ပတၱျမားရတနာနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။

အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ျမစ္တစ္ခုရဲ႕ တစ္ဖက္ကမ္းကို ဦးေဆာင္ၿပီး ကူးျဖတ္တဲ့ ရဲရင့္တဲ့သူနဲ႔လဲ ႏိႈင္းတယ္။ သဒၶါတရားရွိရင္ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈတစ္ခုခု ျပဳစရာအတြက္ တြန္႔ဆုတ္မေနဘူး၊ သူက ဦးေဆာင္ ဆြဲေခၚသြားလို႔ပဲ။

လိုခ်င္တဲ့ ပစၥည္းကို ေကာက္ယူႏိုင္တဲ့ လက္နဲ႔လဲ ဥပမာေပးတယ္။ လက္ရွိမွ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ပစၥည္း ေကာင္းတဲ့ပစၥည္းကို ေကာက္ယူႏိုင္သလို သဒၶါတရားရွိမွ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ ျပဳႏိုင္တယ္။

သဒၶါတရားကို သူေတာ္ဥစၥာလို႔ ေဟာထားတဲ့ ေနရာလဲ ရွိတယ္။ သူေတာ္ေကာင္းဥစၥာ ၇-ပါးမွာ သဒၶါတရားဟာ တစ္ခု အပါအဝင္ပဲ။

သဒၶါတရားကို မ်ိဳးေစ့နဲ႔လဲ ခိုင္းႏိႈင္းေသးတယ္။ သဒၶါတရားကေနၿပီး ကုသိုလ္အပင္ေတြ ထေပါက္ႏိုင္လို႔ပဲ။


သတိ

ဘုရား စေသာ အာ႐ုံ၌ အမွတ္ရျခင္း သေဘာ။

အဘိဓမၼာမွာ လာတဲ့ သတိက ေကာင္းတာအမွတ္ရတာကို ေခၚတယ္။ ဘုရား တရား သံဃာ သတိရတယ္။ တရားထိုင္ဖို႔ သတိရတယ္။ လႉဖို႔ တန္းဖို႔ သတိရတယ္။ သီလေဆာက္တည္ဖို႔ သတိရတယ္။ အဲဒီလို အမွတ္ရတာမ်ိဳးကို သတိလို႔ ေခၚတယ္။

ငါးမွ်ားသြားရမွာ သတိရတာတို႔၊ ေတာလိုက္သြားရမွာ သတိရတာတို႔က သညာျဖစ္တယ္။ မွားတဲ့သညာ, အကုသိုလ္သညာ, မိစၧာသညာပဲ။


ဟိရီ

ဒုစ႐ိုက္မွ ရွက္ျခင္း သေဘာ။

အဟိရိက (ဒုစ႐ိုက္ျပဳရမွာ မရွက္ျခင္း)နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဖက္ ျဖစ္တယ္။

လူေတြက ‘ဟိရီ’လို႔လဲ ေခၚတယ္၊ ‘ဟီရိ’လို႔လဲ သံုးတယ္။ ပါဠိကိုဖတ္ရင္ အရွိအတိုင္း ဖတ္ရတယ္။ ‘ဟိရီ’လို႔ပဲ ဆိုရတယ္။ ‘ဟီရိ’ဆိုၿပီး အမွားႏႈတ္တက္ေနတာေတြ အလြန္မ်ားတယ္။

ဟိရီကို ဘာနဲ႔ ဥပမာေပးသလဲဆိုေတာ့ ကိုယ့္ကိုကုိယ္ အာ႐ုံျပဳၿပီးေတာ့ မေကာင္းမႈမွ ရွက္တတ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေကာင္းနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။
ငါလို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးဟာ ဒါမ်ိဳး မလုပ္ထိုက္ဘူး။ ငါလို အမ်ိဳးသမီးဟာ မေတာ္တေရာ္ မလုပ္ထိုက္ဘူးဆိုၿပီး ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ျပန္စဥ္းစားၿပီးေတာ့ ေစာင့္စည္းမႈရွိသြားတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အမ်ိဳးသမီးေကာင္းနဲ႔ ဥပမာေပးတာ။


ၾသတၱပၸ

ဒုစ႐ိုက္မွ ေၾကာက္လန္႔ျခင္း သေဘာ။

အေနာတၱပၸရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဖက္ ျဖစ္တယ္။

ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ သူ႔ဆီလူမလာမွာစိုးတာ ေၾကာက္တဲ့ … သူတစ္ပါး ကဲ့ရဲ႕မွာစိုးတဲ့ ျပည့္တန္ဆာမလို ဥပမာေပးတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔ ဟိရီကို အမ်ိဳးေကာင္းသမီးနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။ ၾသတၱပၸကို ျပည့္တန္ဆာမနဲ႔ ဥပမာေပးတယ္။

အမ်ိဳးေကာင္းသမီးက ကိုယ့္ကိုကုိယ္ ဆင္ျခင္ၿပီး မေကာင္းမႈ မလုပ္ဘူး။ ျပည့္တန္ဆာမကလဲ သူမ်ားေတြအတြက္ သူ႔အေနနဲ႔ မလုပ္ထိုက္တာ မလုပ္ဘူး။ အဲသလို ဥပမာေပးတယ္။

ဒီ ဟိရီနဲ႔ ၾသတၱပၸ ၂-ပါးကို ‘ေလာကပါလတရား’လို႔ ေခၚတယ္။
ေလာကႀကီးကို ေစာင့္ေရွာက္တတ္တဲ့ တရား၊ ေလာကရဲ႕ အေစာင့္အေရွာက္တရား။
ဒီ ၂-ပါ မရွိဘူးဆိုရင္ လူ႔ေလာက ပရမ္းပတာ ျဖစ္လာမယ္။


အေလာဘ

အာ႐ုံ၌ မကပ္ၿငိ မလိုခ်င္ျခင္း သေဘာ။

သစ္႐ြက္ေပၚမွာ တင္ေနတဲ့ ေရေပါက္ကေလးနဲ႔ တူတယ္တဲ့။ သူက ကပ္ၿငိမေနဘူး။ ဟိုေျပး ဒီလိမ့္နဲ႔။

ကိေလသာမွ ကင္းလြတ္ၿပီးသား ရဟန္းနဲ႔လဲ ဥပမာေပးတယ္။ ကိေလသာကင္းၿပီး ရဟန္းမွာ ဘာတြယ္တာမႈမွ မရွိသလိုပဲတဲ့။

အညစ္အေၾကးထဲ က်သြားတဲ့သူဟာ အဲဒီ အညစ္အေၾကးေပၚမွာ တြယ္တာမႈမရွိဘဲ ခ်က္ခ်င္း ျပန္႐ုန္းထြက္သြားတာေၾကာင့္ အညစ္အေၾကးထဲ က်သြားတဲ့လူနဲ႔လဲ ႏိႈင္းတယ္။


အေဒါသ

မခက္ထန္ မၾကမ္းတမ္းျခင္း သေဘာ။ ေဒါသရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္တယ္။

အေဒါသကို ကိုယ္နဲ႔ တည့္တဲ့ မိတ္ေဆြလို ဥပမာေပးတယ္။ ကိုယ္နဲ႔တည့္တဲ့ မိတ္ေဆြဆိုရင္ ကိုယ့္အေပၚ စိတ္ေကာင္းရွိတယ္၊ လိုက္ေလ်ာတယ္။

တနည္း အေဒါသဆိုတာ ေအးျမတဲ့သေဘာရွိတယ္။ မၾကမ္းတမ္းဘူးဆိုေတာ့ စႏၵကူးနဲ႔လဲ ဥပမာေပးတယ္။


တၾတမဇၥ်တၱတာ

အာ႐ုံ၌ သမၸယုတ္တရားတို႔ကို လစ္လ်ဴ႐ႈေစျခင္း သေဘာ။

တၾတမဇၥ်တၱတာဆိုတာ ဟိုဘက္လည္း မပါဘူး၊ ဒီဘက္လည္း မပါဘူး။ အလယ္မွာ တည္ေနတာကို ဆိုလိုတယ္။

မနသိကာရတုန္းက ဥပမာေပးခဲ့တဲ့ ျမင္း ၆ ေကာင္ကတဲ့ ရထားသြားတဲ့အခါ ျမင္းေတြ အညီအမွ်သြားေအာင္ မနသိကာရက ဂ႐ုစိုက္ေပးၿပီးေတာ့ သူ႔ဟာသူ ေျဖာင့္ေျဖာင့္သြားေနစဥ္မွာ ေၾကာင့္ၾကစိုက္စရာ မလိုေတာ့တဲ့သေဘာပဲတဲ့။

ဟိုျမင္းလည္း တို႔စရာ မလိုဘူး၊ ဒီျမင္းလည္း တို႔စရာ မလိုဘူး၊ အဲဒီသေဘာကို တၾတမဇၥ်တၱတာလို႔ ေခၚတယ္။

တၾတမဇၥ်တၱတာကို ဥေပကၡာလို႔လည္း ေခၚတဲ့ေနရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။

ဥေပကၡာဟာ ေကာင္း ဆိုး ခံစားမႈ မဟုတ္တဲ့ အလယ္အလတ္ခံစားမႈ ‘ေဝဒနာ’ဥေပကၡာလည္း ရွိတယ္။

တၾတမဇၥ်တၱတာလို ဟိုဘက္ဒီဘက္မက်ဘဲနဲ႔ အလယ္မွာေနတဲ့ ဥေပကၡာလည္း တစ္မ်ိဳး ရွိတယ္။

ျဗဟၼစိုရ္ ၄-ပါးျဖစ္တဲ့ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာမွာ ပါတဲ့ ဥေပကၡာဟာ ေဝဒနာနဲ႔ ယွဥ္တဲ့ ဥေပကၡာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီ တၾတမဇၥ်တၱတာ အလယ္မွာတည္ေနတဲ့ ဥေပကၡာ ျဖစ္တယ္။

ေနာက္ ေစတသိက္ေတြကေတာ့ အတြဲ အတြဲနဲ႔ သြားလိမ့္မယ္။


ကာယပႆဒၶိ, စိတၱပႆဒၶိ

ေစတသိက္တို႔၏ ၿငိမ္းျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ ၿငိမ္းျခင္း သေဘာ။

ဒီေနရာမွာ ‘ကာယ’ဆိုတာ ႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္ကို မဆိုလိုဘူး။ ‘အေပါင္း’ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ရွိတယ္။ ေစတသိက္အေပါင္းလို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္တယ္။ ခႏၶာကုိယ္ဆိုတာလည္း ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းေတြ ေပါင္းထားလို႔ ကိုယ္ ကာယလို႔ ပါဠိလို ေခၚတာပါပဲ။

ဒါေၾကာင့္ ကာယပႆဒၶိဆိုရင္ ေစတသိက္အေပါင္းတို႔၏ ၿငိမ္းျခင္း သေဘာ၊ စိတၱပႆဒၶိက စိတ္၏ ၿငိမ္းျခင္း သေဘာ။


ကာယလဟုတာ, စိတၱလဟုတာ

ေစတသိက္တို႔၏ ေပါ့ျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ ေပါ့ျခင္း သေဘာ။

ေလးလံ ထိုင္းမိႈင္းျခင္း မရွိဘဲ သြက္သြက္လက္လက္ ျဖစ္ေနတာကို ဆိုလိုတယ္။


ကာယမုဒုတာ, စိတၱမုဒုတာ

ေစတသိက္တို႔၏ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕ျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕ျခင္း သေဘာ။


ကာယကမၼညတာ, စိတၱကမၼညတာ

ေစတသိက္တို႔၏ အမႈ၌ ေကာင္းျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ အမႈ၌ ေကာင္းျခင္းသေဘာ။

‘အမႈ၌ ေကာင္းျခင္း’ဆိုတာက ပါဠိစကားကို တိုက္႐ိုက္ ျပန္ထားတာ။ ထိုထို ကိစၥတို႔မွာ ဘာနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏိုင္တယ္ … လိုက္ေလ်ာတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပဲ။


ကာယပါဂုညတာ, စိတၱပါဂုညတာ

ေစတသိက္တို႔၏ ေလ့လာျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ ေလ့လာျခင္း သေဘာ။

ေလ့လာျခင္းသေဘာဆိုတာက ေလ့လာႁပြမ္းတီးတယ္ အေလ့အက်င့္ရတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာ။


ကာယုဇုကတာ, စိတၱဳဇုကတာ

ေစတသိက္တို႔၏ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း သေဘာ, စိတ္၏ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း သေဘာ။


အဲဒီေတာ့ ကာယပႆဒၶိ, စိတၱပႆဒၶိက စိတ္ေစတသိက္တို႔၏ ပူပန္ျခင္းကို ပယ္မယ္၊ ကာယလဟုတာ, စိတၱလဟုတာက စိတ္ေစတသိက္တို႔၏ ထိုင္းမိႈင္းျခင္းကို ပယ္မယ္ စသည္ျဖင့္ သူတို႔က ႏွစ္ခု ႏွစ္ခုစီ တြဲၿပီး ဆိုင္ရာ ဆန္႔က်င္ဖက္တရားေတြကို ပယ္တတ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ႏွစ္ခု ႏွစ္ခု တြဲၿပီး ထားတယ္။

ေကာင္းၿပီ … ဒီေသာဘနသာဓာရဏေစတသိက္ ၁၉ ပါးက ေသာဘနစိတ္အားလံုးနဲ႔ ဆက္ဆံမယ္။ ေသာဘနစိတ္အားလံုး ျဖစ္တိုင္း ျဖစ္တိုင္း သူတို႔လည္းပဲ ျဖစ္မယ္ ယွဥ္မယ္။


ဝိရတီ ၃ ပါး

ဝိရတီဆိုတာ ေရွာင္ၾကဥ္တဲ့ သေဘာ၊ ေရွာင္ၾကဥ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေသာ ‘သမၼာဝါစာ’, ‘သမၼာကမၼႏၲ’, ‘သမၼာအာဇီဝ’ ေစတသိက္ ၃ ပါး။


သမၼာဝါစာ

အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ မစပ္ဆိုင္ေသာ ဝစီဒုစ႐ိုက္ ၄-ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း သေဘာ။

တခ်ိဳ႕အသက္ေမြးမႈေတြမွာ လိမ္ညာၿပီး အသက္ေမြးတာေတြရွိတယ္။ အဲဒီလို လိမ္ညာေျပာၿပီး အသက္ေမြးတာ မဟုတ္တဲ့ သူေတြ လိမ္စရာကို ေတြ႕လ်က္နဲ႔ လိမ္ဖို႔ အခြင့္အေရးကို စြန္႔လႊတ္လိုက္တယ္၊ မလိမ္ဘူး၊ ေရွာင္ၾကဥ္လိုက္တယ္။ အဲဒီလို ေရွာင္ၾကဥ္လိုက္တဲ့အခါမွာ သမၼာဝါစာေစတသိက္ ျဖစ္တယ္။

ကုိယ့္ဟာကိုယ္ ထိုင္ေနတယ္၊ ဘုရားရွိခိုးေနတယ္ … သမၼာဝါစာေစတသိက္ မျဖစ္ဘူး။


သမၼကမၼႏၲ

အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ မစပ္ဆိုင္ေသာ ကာယဒုစ႐ိုက္ ၃-ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း သေဘာ။

အဲဒီေတာ့ မွတ္သားဖို႔က အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းလည္း မဟုတ္ဘူး၊ ဒီ ဝစီဒုစ႐ိုက္ ကာယဒုစ႐ိုက္ေတြနဲ႔ ေတြ႕လာတဲ့အခါ ဒီဒုစ႐ိုက္ေတြကေန ေရွာင္တာကို ဝိရတီလို႔ ေခၚတယ္။ ဝစီဒုစ႐ိုက္မွ ေရွာင္ရင္ သမၼာဝါစာ၊ ကာယဒုစ႐ိုက္မွ ေရွာင္ရင္ သမၼာကမၼႏၲ။


သမၼာအာဇီဝ

အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းႏွင့္ စပ္ဆိုင္ေသာ ဝစီဒုစ႐ိုက္ ၄-ပါး၊ ကာယဒုစ႐ိုက္ ၃-ပါးတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း သေဘာ။

တံငါသည္တစ္ေယာက္ဟာ ငါးဖမ္းျခင္းအလုပ္ကို စြန္႔လိုက္တယ္။ သမၼာအာဇီဝျဖစ္သြားတယ္။ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ဟာကို ေရွာင္ရင္ သမၼာအာဇီဝ ျဖစ္တယ္။

အရက္ေရာင္းၿပီး အသက္ေမြးတာ၊ အဆိပ္ေရာင္းၿပီး အသက္ေမြးတာ၊ လက္နက္ေရာင္းၿပီး အသက္ေမြးတာေတြဟာ မိစၧာအာဇီဝထဲမွာ ပါတယ္။ အရက္, အဆိပ္, လက္နက္ စသည္တို႔ဟာ ကုန္မသြယ္ေကာင္းတဲ့ အထဲမွာ ပါတယ္။

အဲဒါကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္ၾက။ အဂၤလိပ္လိုေရးတဲ့ စာအုပ္ေတြထဲမွာ သမၼာအာဇီဝဆိုရင္ အရက္ေရာင္းတာ၊ လက္နက္ေရာင္းတာကို ေရွာင္တာေလာက္သာ ေရးတယ္။


ေကာင္းၿပီ … ဒီဝိရတီ ေရွာင္ၾကဥ္မႈမွာ အမ်ိဳးအစားအားျဖင့္ ၃-မ်ိဳးကို က်မ္းဂန္ေတြမွာ ျပထားတယ္။

(၁) သမၸတၱဝိရတီ - အခြင့္အေရး ၾကံဳလာတဲ့အခါ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၂) သမာဒါနဝိရတီ - ေဆာက္တည္ထား၍ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း။
(၃) သမုေစၧဒဝိရတီ - ရဟႏၲာျဖစ္ၿပီး မဂ္ျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ ပယ္ျခင္း။


သမၸတၱဝိရတီ

သမၸတၱဆိုတာ ေရာက္လာတာ ေတြ႕ၾကံဳတာ။
ကိုယ္က သိကၡာပုဒ္ေတြ ေဆာက္တည္ထားတာ … သီလယူထားတာ မဟုတ္ဘူး။ သို႔ေသာ္ သတ္ဖို႔ရန္ ၾကံဳလာတဲ့အခါ မသတ္ဘဲနဲ႔ ေရွာင္လိုက္တာ။ အဲဒါမ်ိဳးကို သမၸတၱဝိရတီ ေခၚတယ္။

ေရွးတုန္းက ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ မိခင္မွာ သားႏွစ္ေယာက္ ရွိတယ္။ ေဆးဆရာက ယုန္သားစိမ္းနဲ႔ ကုမွ ေပ်ာက္မယ္ဆိုလို႔ အစ္ကိုက ညီကို ေတာထဲ ယုန္ရွာခိုင္းတယ္။ ညီက ေတာထဲသြား … ယုန္ကေလးဖမ္းမိတဲ့အခါ စဥ္းစားတယ္။ ငါ့အေမ အသက္ကယ္ဖို႔အတြက္ ယုန္ကေလးကို သတ္ရမွာ မသင့္ေတာ္ဘူးဆိုၿပီး ျပန္လႊတ္လိုက္တယ္။ အိမ္ျပန္ေရာက္ၿပီး … အက်ိဳးအေၾကာင္းေျပာျပတဲ့အခါ အစ္ကို ဆူဆဲ ေငါက္ငမ္းတယ္။

ညီျဖစ္သူက ဘာမွ ျပန္မေျပာဘဲ သူ႕အေမေရွ႕မွာ သစၥာဆိုတယ္။ “ကၽြန္ေတာ္ဟာ လူျဖစ္လာတဲ့ေန႔က စၿပီး ေသေစလိုတဲ့ ေစတနာနဲ႔ ဘယ္သတၱဝါကိုမွ မသတ္ခဲ့ဖူးပါ။ ဒီလို မွန္ကန္တဲ့ စကားကို ဆိုရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ မိခင္မွာ ေရာဂါေပ်ာက္ပါေစ” ဆိုၿပီး သစၥာျပဳလိုက္တဲ့အခါမွာ သူ႔မိခင္ရဲ႕ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းသြားတယ္။

ဒါက သမၸတၱဝိရတီ၊ ေရာက္လာတာကို ေရွာင္ၾကဥ္တာ။

No comments: