Thursday, January 22, 2009

ေတာင္ျမိဳ႕ ေျမာက္ျမိဳ႕


မႏၲေလးသား မဟုတ္၍ တေၾကာင္း၊ ဗဟုသုတနည္းပါး၍ တေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းႏွင့္ပထဝီဝင္ကို မကၽြမ္းက်င္၍တေၾကာင္း၊ မႏၲေလးျမိဳ႕ေန အမရပူရျမိဳ႕ေန သူငယ္ခ်င္းမ်ားရွိခဲ့သည့္တိုင္ စကားမစပ္မိခဲ့သျဖင့္လည္းေကာင္း ေတာင္ျမိဳ႕ ေျမာက္ျမိဳ႕ ဇစ္ျမစ္ကို ယခင္က မသိခဲ့။

ေတာင္ျမိဳ႕ဆရာေတာ္ အရွင္ဇနကာဘိဝံသ၏က်မ္းစာမ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ‘အမရပူရျမိဳ႕’ကို ‘ေတာင္ျမိဳ႕’ဟု ေခၚေၾကာင္းေလာက္သာ သိထားခဲ့သည္။

တေန႔က ေ႐ႊဘိုမိမိႀကီး၏ “ေ႐ႊျပည္၊ ေလွသင္း၊ မင္းလက္ဝါး” သံုးအုပ္ေပါင္းခ်ဳပ္စာအုပ္ကို ဖတ္ရမွ ေတာင္ျမိဳ႕ ေျမာက္ျမိဳ႕အေၾကာင္း ဂဃနဏ သိလိုက္ရေလသည္။

“၁၃။ ေတာင္ျမိဳ႕မွ ေျမာက္ျမိဳ႕သို႔” ေကာက္ႏုတ္ခ်က္

မႏၲေလးေတာင္အနီးတြင္ ျမိဳ႕နန္းအသစ္ တည္ေဆာက္သည္မွာ သံုးႏွစ္ခန္႔ၾကာမွ ၿပီးစီးသည္။
၁၂၁၈-ခု၊ တပို႔တြဲလဆန္း (၄)ရက္ေန႔မွ စ၍ တည္ေဆာက္ရာ ၁၂၂၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ဒုတိယ ဝါဆိုလဆန္း (၆)ရက္တြင္မွ ျမိဳ႕ေတာ္တည္ေဆာက္မႈ အားလံုး ၿပီးစီး၍ ျမိဳ႕သိမ္းပြဲ လုပ္ရသည္။
ျမိဳ႕ေတာ္ကို ‘ရတနာပုံမ္’ဟု သမုတ္ပါသည္။
အက်ယ္မွာ တစ္မ်က္ႏွာလွ်င္ တာ (၆၀၀) [ ၇-ေတာင္ ၁-တာ ] ရွိေသာေၾကာင့္ ေလးမ်က္ႏွာပတ္လည္ တာေပါင္း (၂,၄၀၀) ရွိသည္။
ထိုကဲ့သို႔ သတ္မွတ္ တည္ေဆာက္ျခင္းမွာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ႏွစ္ (၂၄၀၀) ကာလကို ရည္ၫႊန္းၿပီး အမွတ္တရ ျပဳလုပ္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

စင္စစ္ ရတနာပံုမ္ မႏၲေလးျမိဳ႕၏ အကြက္အကြင္းမွာ ျမိဳ႕သစ္ပီပီ စနစ္တက် တိုင္းထြာ သတ္မွတ္ထားသျဖင့္ လူေနရပ္ကြက္မွ စၿပီး လမ္းက်ယ္ႀကီးမ်ားမွာ ပံုစံက်စြာ ေျဖာင့္တန္း ညီၫြတ္လွသျဖင့္ အေရွ႕အေနာက္ စေသာ အရပ္မ်ားတြင္ တိက်စြာ ရည္ၫႊန္း ေျပာဆိုႏိုင္ေသာ ျမိဳ႕ ျဖစ္ေပသည္။

နန္းေတာ္ႀကီးကို ‘ျမနန္းစံေက်ာ္ ေ႐ႊနန္းေတာ္’ဟု သမုတ္သည္။
အားလံုး တည္ေဆာက္ၿပီးစီးေသာ္ မင္းမိဖုရားမ်ား၊ အိမ္ေရွ႕မင္း၊ သားေတာ္ သမီးေတာ္၊ မႉးမတ္၊ စစ္သူႀကီးမ်ားမွ စ၍ အမရပူရျမိဳ႕မွ ေျမာက္အရပ္ရွိ ျမိဳ႕သစ္သို႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထိုင္ၾကရသည္။

‘ရတနာပုံမ္ျမိဳ႕’ဟု သမုတ္ထားေစကာ အရပ္သူတို႔၏ ႏႈတ္အေခၚမွာ မႏၲေလးေတာင္ေျခတြင္ ရွိေသာေၾကာင့္ ‘မႏၲေလး’ဟုလည္းေကာင္း၊ ‘ေျမာက္ျမိဳ႕’ဟုလည္းေကာင္း အလြယ္တကူ ေခၚၾကေလသည္။

ထိုသို႔ ‘ေျမာက္ျမိဳ႕’ျဖစ္လာသည္မွ စ၍ အမရပူရျမိဳ႕ေတာ္ေဟာင္းကား အလိုအေလ်ာက္ပင္ ‘ေတာင္ျမိဳ႕’ ျဖစ္သြားသည္။

အမရပူရျမိဳ႕မွ ေနရင္း အိမ္ေထာင္စုအခ်ိဳ႕သည္လည္း ဘုရင့္ျမိဳ႕သစ္တည္ရာသို႔ ေနာက္ေတာ္ပါအျဖစ္ လိုက္ပါ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ၾကကာ အိုးအိမ္အသစ္ တည္ေဆာက္ၿပီး ေနၾကရသည္။
ယင္းတို႔အား ေနေလာက္ေသာ ျခံေျမကြက္မ်ား ေပးသနားသည္ ဟူ၏။
လူေနစည္ကားမည့္ ျမိဳ႕လယ္တြင္လည္း ‘ေစ်းခ်ိဳေတာ္ႀကီး’ တည္ေဆာက္ေပးေလသည္။


စာကိုး
၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ထုတ္ေဝေသာ
‘ေ႐ႊဘိုမိမိႀကီး’၏ ‘မဟာလူရည္ခၽြန္ ေ႐ႊျပည္ဝန္ႀကီး ဦးဘိုးလိႈင္’၊ ‘ေလွအသင္းအတြင္းဝန္မင္း ဦးေ႐ႊေမာင္’၊ ‘မင္းလက္ဝါး’ သံုးအုပ္ေပါင္းခ်ဳပ္ “ေ႐ႊျပည္၊ ေလွသင္း၊ မင္းလက္ဝါး” စာ-၇၇

မလြဲတံထြာ ဓမၼတာ - (၁)


အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္း (ေအဘီဘီေအ)ရဲ႕ ဥကၠဌ ဦးဟန္ၾကဴ ကြယ္လြန္တာ ၂၀၀၉-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၄-ရက္ေန႔ဆို ၂-ႏွစ္ ျပည့္ပါၿပီ။

ဦးဟန္ၾကဴဟာ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္းရယ္လို႔ ၁၉၈၁-ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၁-ရက္ေန႔မွာ တရားဝင္ျဖစ္လာခဲ့တဲ့ေန႔က စၿပီး၊ သူကြယ္လြန္တဲ့ ၂၀၀၇-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၄-ရက္ေန႔ထိ အသင္းရဲ႕ ဥကၠဌတာဝန္ကို ေက်ပြန္စြာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ သူပါ။
“ဗုဒၶျမတ္စြာ သာသနာ၊ ကမ႓ာျပန္႔ရမည္”ဆိုတဲ့ အသင္းရဲ႕ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔အညီ ဆရာ ဒကာ လက္တြဲညီညာ သာသနာအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းရပ္ မ်ားစြာကို ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သူလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္းဆိုတာ နယူးေယာက္ျမိဳ႕မွာ ပထမဆံုး ေပၚေပါက္လာတဲ့ ျမန္မာျပည္ဖြား မိသားစုမ်ားရဲ႕ ဗုဒၶဘာသာအသင္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။
အသင္းစတည္ေထာင္ၿပီး ေနရာထိုင္ခင္း အေဆာက္အဦဆိုတာ မရွိေသးေတာ့ ဦးဟန္ၾကဴက သူ႔ရဲ႕ ပဲျပားစက္႐ုံ အေပၚထပ္ကို ယာယီေက်ာင္းအျဖစ္ အသံုးျပဳေစခဲ့တာပါ။
အဲဒီေနာက္ ၁၉၉၁-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁-ရက္ေန႔မွာေတာ့ လက္ရွိ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္း တည္ရာျဖစ္တဲ့ ဘ႐ုတ္ကလင္ ဘားဂင္းလမ္း အမွတ္(၆၁၉) ေလးထပ္အေဆာက္အဦကို ေရစက္ခ် လႉဒါန္းခဲ့ပါတယ္။

နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္ မနာလပန္-အဂၤလစ္ရွ္ေတာင္းမွာရွိတဲ့ မဟာစည္သတိပ႒ာန္ရိပ္သာ တည္ေထာင္တာ၊ ေလာကခ်မ္းသာေစတီေတာ္ တည္ထားကိုးကြယ္တာေတြမွာလဲ ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔အတူ ဦးေဆာင္ ပါဝင္ခဲ့ပါတယ္။
ေလာကခ်မ္းသာေစတီေတာ္အတြက္ ထီးေတာ္၊ ေခါင္းေလာင္း ဆည္းလည္းေတြ၊ ေက်ာက္ဆင္းတုေတာ္၊ ျခေသၤ့ေတြအတြက္ဆိုရင္လဲ ဗမာျပည္ကို အေခါက္ေခါက္ အခါခါ သြားေရာက္ မွာယူ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရတာပါ။
သူ မကြယ္လြန္မီ ႏွစ္လခန္႔အလိုမွာပဲ ေလာကခ်မ္းသာေစတီေတာ္အတြက္ ထီးေတာ္ကို ေလာကခ်မ္းသာဆရာေတာ္နဲ႔အတူ ဗမာျပည္ကေန ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သယ္ယူလာခဲ့ပါေသးတယ္။


နယူးဂ်ာစီေက်ာင္း ကထိန္ပြဲမွာ သကၤန္းကပ္ေနတဲ့ ဦးဟန္ၾကဴ


ျမန္မာႏိုင္ငံကေန ဓမၼဒူတခရီး ႂကြေရာက္ေတာ္မူလာၾကတဲ့ ဆရာေတာ္ႀကီးေတြ၊ ေလာကခ်မ္းသာ ဘုရားေက်ာင္းမွာ သီတင္းသံုးေနၾကတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြရဲ႕ ႂကြလိုရာခရီး အနီးအေဝး မွန္သမွ်အတြက္လည္း တာဝန္ယူ ပို႔ေဆာင္ေပးေရးအတြက္ ဝန္မေလး အၿမဲလိုလို ေဆာင္႐ြက္ေပးခဲ့သူ ျဖစ္တယ္။

နယူးေယာက္ျမိဳ႕ ကမ႓ာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ခ်ဳပ္႐ုံးမွာ ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေလ့ရွိတဲ့ ဗုဒၶေန႔အခမ္းအနား ( United Nations Day of Vesak Celebrations ) ကိုလည္း ေလာကခ်မ္းသာဆရာေတာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ ေအဘီဘီေအ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားနဲ႔အတူ အၿမဲ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။

အျခား လူမႈေရးဆိုင္ရာ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားရဲ႕ ႏွစ္ပတ္လည္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲေတြ၊ ႐ိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ ပြဲေတြကိုလည္း ကိုယ္တိုင္ တက္ေရာက္၊ ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ပါတယ္။

ေအဘီဘီေအအသင္းနဲ႔ ဦးဟန္ၾကဴဟာ ေခါင္းနဲ႔ပန္း တြဲဖက္ေနတဲ့ ဒဂၤါးျပားတစ္ခုသဖြယ္ပါ။
ေအဘီဘီေအအသင္းအတြက္၊ အသင္းရဲ႕ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ေတြအတြက္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ မိသားစုကိစၥ စီးပြားေရးကိစၥေတြကိုေတာင္ ဒုတိယေနရာမွာ ထားၿပီး ေစတနာ သဒၶါတရားအျပည့္နဲ႔ ေဆာင္႐ြက္ေပးခဲ့တဲ့ သူပါ။
သူ႔ကိုယ္ပိုင္အခ်ိန္ေတြနဲ႔ လုပ္အား အေတာ္မ်ားမ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့႐ုံမွ်သာမက တခါတရံ ကိုယ္ပိုင္ေငြေၾကးကိုလဲ အိတ္စိုက္ အသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လဲ ေဆး႐ုံေတြ ေဆးခန္းေတြ၊ ပရဟိတေက်ာင္းေတြ မူလတန္းေက်ာင္းေတြမွာ လႉဒါန္းခဲ့တာ မနည္းပါဘူး။
ေရအခက္အခဲရွိတဲ့ မူလတန္းေက်ာင္းေတြ အရပ္ေဒသေတြမွာ အဝီစိေရတြင္းေပါင္း ၂၀-ေက်ာ္ လႉဒါန္းခဲ့ပါတယ္။
၂၀၀၂-ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရက ဦးဟန္ၾကဴကို ‘သိရီသုဓမၼမဏိေဇာတဓရ’ဘြဲ႕ ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၆-ခုႏွစ္ ေအဘီဘီေအအသင္း ေငြရတုသဘင္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမွာ ဦးဟန္ၾကဴ ႏႈတ္ခြန္းဆက္စကားေျပာေတာ့ သူ႔အေျမာ္အျမင္ေတြကို ထည့္သြင္းေျပာသြားတာ အမွတ္ရပါေသးတယ္။

“ဗုဒၶသာသနာ ေနလိုလလို ထြန္းလင္းျပန္႔ပြား အရွည္တည္တ့ံဖို႔ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားရဲ႕ ဦးေဆာင္ လမ္းၫႊန္မႈေအာက္မွာ ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ားနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ ခုလို ဘုရားပုထိုး သိမ္ေက်ာင္း တန္ေဆာင္း စတဲ့ သာသနာ့အေဆာက္အအံုမ်ားကို အုတ္ျမစ္ခ် တည္ေဆာက္ေနၾကျခင္းဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သားစဥ္ေျမးဆက္ေတြအတြက္ ဘာသာေရးနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အေမြအႏွစ္ေတြ လက္ဆင့္ကမ္းေပးသြားရမယ့္ တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ေနၾကျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္”တဲ့။


ေအဘီဘီေအေငြရတုအထိမ္းအမွတ္ပြဲ



အေမရိကန္ေရာက္ ဗုဒၶဘာသာသမိုင္းကို မွတ္တမ္းေရးမယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္းဟာ ထည့္ေရးရမယ့္ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုပါ။
အေမရိကန္ ျမန္မာ ဗုဒၶဘာသာအသင္းအေၾကာင္း ေရးမယ္ဆိုရင္လဲ ဦးဟန္ၾကဴအေၾကာင္း မပါလို႔ မၿပီးပါဘူး။
လူေသေပမယ့္ နာမည္တြင္က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့သူတစ္ဦး ..
သူလိုလူမ်ိဳး အစားထိုးဖို႔ ခက္တဲ့သူတစ္ဦး ...
အၿမဲ .. အမွတ္ရေနၾကရမယ့္သူတစ္ဦးပါ။

ေစာဝင္း

Monday, January 12, 2009

ေအဘီဘီေအ ၂၀၀၉ ႏွစ္သစ္ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သပြဲ


၂၀၀၉-ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄-ရက္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ နယူးေယာက္ ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္းေတာ္ႀကီး၌ ႏွစ္သစ္ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သပြဲ က်င္းပခဲ့၏။

အလႉရွင္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ Dr. Jonathan Chang & Veronica Chang, (son) Michael Chang, (daughter) Cassie Chang, “Chang Family Medical Center” မွ ဒန္ေပါက္ထမင္းႏွင့္ အခ်ိဳမုန္႔မ်ိဳးစံုတို႔ျဖင့္ ဧည့္ခံ၏။

ေလာကခ်မ္းသာဘုရားေက်ာင္းေတာ္၏ အထပ္တိုင္းတြင္ ဧည့္ပရိတ္သတ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနၿပီး၊ ဒန္ေပါက္ထမင္းျပတ္သြားသျဖင့္ ထမင္းထပ္ခ်က္ရေၾကာင္း သိရ၏။

သံဃာေတာ္မ်ားမွ ပရိတ္တရားေတာ္မ်ား ႐ြတ္ဖတ္ ေမတၱာပို႔၍ သာယာကုန္းဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ ဝိစာရိႏၵမွ တရားခ်ီးျမႇင့္ေပးေလသည္။

ႏွစ္သစ္ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သပြဲအၿပီးတြင္ ေအဘီဘီေအအသင္း၏ လစဥ္အစည္းအေဝးကို ဆက္လက္ ျပဳလုပ္ရာ နယူးဂ်ာစီ မဟာစည္ရိပ္သာဝင္းအတြင္း ေလာကခ်မ္းသာဓမၼာ႐ုံႀကီး တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အဓိကထား ေဆြးေႏြးၾကေၾကာင္း၊ ဓမၼာ႐ုံႀကီးအတြက္ ေငြေၾကးမ်ား လိုအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း သိရ၏။

လစဥ္အစည္းအေဝးကို အျမန္ဆံုး က်င္းပကာ ေအဘီဘီေအဆရာေတာ္မ်ားမွာ မဇၥ်ိမဂုဏ္ရည္ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာ အရွင္ေကာဝိဒ သီတင္းသံုးလ်က္ရွိေသာ နႏၵသစၥာ ဗုဒၶဘာသာ တရားရိပ္သာ၏ သိမ္သမုတ္ပြဲသို႔ ႂကြေရာက္ၾကေလသည္။

အိုးခြက္ေတြ ေဆးေၾကာေနတဲ့ ဦးခင္ေမာင္ဝင္း


စကားလက္ဆံု ေျပာၾကရေအာင္


သန္႔ရွင္းေရး လုပ္အားေပးေနတဲ့ ဦးေစာၾကင္


ဒန္ေပါက္ျပတ္သြားလို႔ ထမင္းထပ္ခ်က္ၾကပါအုန္း


ထမင္းမက်က္ေသးလို႔ ခဏေစာင့္ၾကပါအုန္း


စားေသာက္ရင္း ေဆြးေႏြး


ထမင္းထပ္ခ်က္ထားတာ က်က္ခါနီးပါၿပီ


သာယာကုန္းဆရာေတာ္မွ တရားခ်ီးျမႇင့္


တရားနာပရိတ္သတ္မ်ား








နႏၵသစၥာဗုဒၶဘာသာတရားရိပ္သာ သိမ္သမုတ္ပြဲ







သာယာကုန္းဆရာေတာ္မွ ၾသဝါဒႁမြက္ၾကား



မဇၥ်ိမဂုဏ္ရည္ဆရာေတာ္မွ သိမ္ေအာင္ၾသဘာစာ ဖတ္ၾကား၍ ေရစက္ခ်ခ်ီးျမႇင့္ေပး





သိမ္ဆင္း လႉဒါန္းေနၾကစဥ္













ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဦးသီလႏွင့္ ဆရာေတာ္မ်ား



“ေ႐ႊက်င္နိကာယသာသနာဝင္” မွ

Wednesday, January 7, 2009

သူေတာ္ေကာင္းလကၡဏာ


ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ကဖိုးထိန္ .. ဘာေတြ တကုပ္ကုပ္နဲ႔ ေရးမွတ္ေနတာလဲဗ်။ အေႂကြးစာရင္းေတြလား။

ကဖိုးထိန္။ ။ မွန္သလိုလိုရွိတယ္ .. ဆားပုလင္း။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း က်ေနာ့္အေပၚ ေက်းဇူးျပဳခဲ့ၾကတဲ့သူေတြရဲ႕ စာရင္းကို ႏွစ္ခ်ဳပ္လုပ္ေနတာပါ။ ဒီစာရင္းထဲ ဆားပုလင္းလဲ ပါတယ္။ နယူးဂ်ာစီေက်ာင္း သြားဖို႔ ကားၾကံဳလိုက္ခြင့္ ျပဳတာေလးကအစေပါ့ဗ်ာ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ဟာဗ်ာ .. ကဖိုးထိန္က လုပ္ေတာ့မယ္။ ေက်းဇူးအတင္ခံခ်င္လို႔ လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူးဗ်။

ကဖိုးထိန္။ ။ သိပါတယ္ .. ဆားပုလင္းရာ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ “သူတပါးတို႔ ျပဳထားအပ္ဖူး ျမတ္ေက်းဇူးကို အထူးသိသေ႐ြ႕ သိေလ့ရွိသည္လည္းေကာင္း” ဆိုတာ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါတစ္ပါး မဟုတ္လားဗ်။

ကဖိုးထိန္။ ။ က်ေနာ့္ကိုယ္ က်ေနာ္ သူေတာ္ေကာင္းလို႔ေတာ့ မဆိုပါဘူးဗ်။ ‘ကုိယ့္ကိုကိုယ္ေဖာ္ မသူေတာ္ခုနစ္ပါး’ဆိုလား။ ေကာင္းတာေလးေတြေတာ့ ကိုယ့္မွာ ရွိေအာင္ ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားေနပါတယ္။ ကဲ .. ဆက္စမ္းပါအုန္း သူေတာ္ေကာင္းဂုဏ္အဂၤါေတြ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ေတာင္ျမိဳ႕ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ “သူေတာ္ေကာင္းလကၡဏာ ၾသဝါဒတရားေတာ္” နာဖူး ဖတ္ဖူးၿပီးသား မဟုတ္လားဗ်။

ကဖိုးထိန္။ ။ အထပ္ထပ္ အခါခါေပါ့ဗ်ာ။ ဖတ္မွတ္ နာယူမဝ ၾကားမဝပါဘူး။ “ေယာ ဓီေရာ၊ နဂိုမူလ ဓာတ္ခံရသျဖင့္ ဘဝေနာက္ေႏွာင္း ေကာင္းထက္ေကာင္းဖို႔ လမ္းေၾကာင္းတီထြင္ အၾကင္ပညာရွင္သည္ ....”

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ဆရာေတာ္ႀကီးက ဓာတ္ခံဆိုတာ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ ျဖစ္တဲ့ ေစတနာရဲ႕ အက်ိဳးဝိပါက္၊ ကမၼပစၥယသတၱိျဖင့္ ဘဝသံသရာတေလွ်ာက္ ေက်းဇူးျပဳလာလို႔ မေကာင္းတဲ့သူက မေကာင္းတဲ့ဓာတ္ခံပါလာ၊ ေကာင္းတဲ့သူက ေကာင္းတဲ့ဓာတ္ခံပါလာတဲ့အေၾကာင္း။ အမႊာေမြးကေလးႏွစ္ေယာက္ ႐ုပ္ခ်င္းတူေပမယ့္ စိတ္ခ်င္း ဉာဏ္ခ်င္း မတူတာ ဓာတ္ခံေၾကာင့္ဆိုတာ ထင္ရွားတဲ့အေၾကာင္း။ ဒီဓာတ္ခံေတြဟာ နိဗၺာန္မရမခ်င္း ဘဝသံသရာေတြမွာ ဆက္ၿပီး အက်ိဳးေပးေနမွာျဖစ္လို႔ မဂ္ဓာတ္ ဖိုလ္ဓာတ္၊ အရိယာဓာတ္၊ ရဟႏၲာဓာတ္ထိေရာက္ေအာင္ တဆင့္ထက္တဆင့္ ဓာတ္ျမင့္သြားေအာင္ ၾကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၾသဝါဒမိန္႔ၾကားခဲ့တာ မဟုတ္လားဗ်။

ကဖိုးထိန္။ ။ ဒီလို ကုိယ့္ဓာတ္ကိုကိုယ္ တဆင့္ထက္ တဆင့္ ျမင့္သြားေအာင္ ျမႇင့္တင္ၾကရာမွာလဲ ႐ိုး႐ိုးသားသား စိတ္ထားေျဖာင့္ေျဖာင့္ ပရိယာယ္မပါ ဟန္မလုပ္၊ သူမ်ားအထင္ႀကီးေအာင္ ဂုဏ္ရွိေအာင္ ခ်ီးမႊမ္းခံရေအာင္ နာမည္ေက်ာ္ေအာင္ မဟုတ္ဘဲ ေမတၱာဓာတ္ က႐ုဏာဓာတ္ေတြနဲ႔ စိတ္ထား ႐ိုးေျဖာင့္ပါေစလို႔လဲ မိန္႔ၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ “သူတပါးတို႔ ျပဳထားအပ္ဖူး ျမတ္ေက်းဇူးကို အထူးသိသေ႐ြ႕ သိေလ့ရွိသည္လည္းေကာင္း” ဆိုတဲ့ ‘ကတညဴ’ က ပထမ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါတစ္ရပ္ေပါ့ဗ်ာ။ သိသာထင္ရွားတဲ့ ေက်းဇူးရွင္ေတြအျဖစ္ မိခင္ ဖခင္ ဆရာသမားတို႔ရဲ႕ ေက်းဇူးႀကီးမားပံုေတြကို ဆရာေတာ္က မိန္႔ၾကားပါတယ္။

“ေက်းဇူးသိထား႐ုံနဲ႔မၿပီး သူမ်ားျပဳအပ္ ေက်းဇူးရပ္ကို တတ္သေ႐ြ႕ မွတ္သေ႐ြ႕ ဆပ္ေလ့ရွိသည္လည္းေကာင္း” ဆိုတဲ့၊ ပါဠိလိုေတာ့ ‘ကတေဝဒီ’ ေပါ့ဗ်ာ ... ဒီလို ေက်းဇူးျပန္ဆပ္မွလဲ ဒုတိယ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါနဲ႔ ညီမွာတဲ့။

ကဖိုးထိန္။ ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ အေလာင္းေတာ္ ျခေသၤ့မင္းရဲ႕အေၾကာင္း ဆရာေတာ္ႀကီး ေဟာျပသြားတာ မွတ္မိပါရဲ႕ဗ်ာ။ တစ္ႀကိမ္မွာ ျခေသၤ့မင္းဟာ ေတာင္ေပၚကေန သားေကာင္းကို ခုန္ဖမ္းရင္း ႐ႊံ႕ၫြန္ထဲနစ္၊ ေျမေခြးက ကယ္။ ျခေသၤ့မင္းက ေျမေခြးမိသားစုကို ေခၚထားၿပီး ေကၽြးေမြးေစာင့္ေရွာက္။ ၾကာေတာ့ ျခေသၤ့မက မေက်နပ္လို႔ ျခေသၤ့မင္းက အက်ိဳးအေၾကာင္းျပန္ရွင္းျပ။ ေက်းဇူးရွင္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေတာ့ သားစဥ္ေျမးဆက္ ခုနစ္ဆက္တိုင္ေအာင္ အခ်စ္မပ်က္ ေနထိုင္သြားၾကတဲ့အေၾကာင္း။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ပထမအခ်က္က ေက်းဇူးသိ၊ ဒုတိယ သိတဲ့ေက်းဇူးကိုလဲ ျပန္ဆပ္။ တတိယက ‘ကလ်ာဏမိတၱ’ ဆိုတဲ့ “မိေကာင္း ဖေကာင္း ဆရာေကာင္းႏွင့္ ေဖာ္ေပါင္းအတိ မိတ္ေကာင္းရွိသည္လည္းေကာင္း” တဲ့။

ကဖိုးထိန္။ ။ ေရွးကံေကာင္းမွ ဓာတ္ခံေကာင္းၿပီး လမ္းေကာင္းၫႊန္ျပ သြန္သင္ဆံုးမတဲ့ မိေကာင္း ဖေကာင္း ဆရာသမားေကာင္းေတြနဲ႔ ေတြ႕ရတာ မဟုတ္လားဗ်။ တေလာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ စက္ေလးပါးအေၾကာင္း မွတ္သား နာယူခဲ့ၾကေသးတယ္ေလ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ကလ်ာဏမိတ္ေကာင္း ရွိ႐ုံနဲ႔ မၿပီး၊ မိေကာင္း ဖေကာင္း ဆရာေကာင္း သမားေကာင္း မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းေတြကို ခိုင္ခုိင္ၿမဲၿမဲ မကြဲမကြာ ဆက္ဆံ ဆည္းကပ္ပါတဲ့။ စတုတၳ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါေပါ့ဗ်ာ။ ပါဠိလို ‘ဒဠႇဘတၱိ’။ “ထိုမိတ္ေကာင္းလဲ အသည္းစြဲမွ် အၿမဲမျပတ္ ဆည္းကပ္ေလ့ရွိသည္လည္းေကာင္း” တဲ့။

ကဖိုးထိန္။ ။ ပၪၥမ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါကိုလဲ က်ေနာ္ အလြတ္ရသေလာက္ နီးနီးပါပဲ။

ဒုကၡိတႆ-မိမိမ်က္ေမွာက္ ဒုကၡေရာက္သျဖင့္ ပံ့ေထာက္မဲ့မူ ဆင္းရဲသူ၏
ကိစၥံ-စားေသာက္ေနေရး ေဆးဝါးေပး၍ လုပ္ေကၽြးသမႈ ကိစၥစုကို
သကၠစၥံကေရာတိ-ကိုယ္ခ်င္းစာနာ သနားညႇာ၍ မ်ားစြာပံုေသ ျပဳစုတတ္ေပ၏ ... တဲ့ မဟုတ္လား။

ေတာ႐ြာမွာ လွည္းေပ့ါနဲ႔ ခရီးသြား၊ မီးရထားေပၚမွာ ေနရာေကာင္းရ၊ မရွိဆင္းရဲ မက်န္းမာသူ အိမ္နီးခ်င္း၊ ကူညီဖို႔ ေဟာျပတယ္။ ျပည့္စံုတဲ့ လယ္ပိုင္ရွင္ကလဲ ဆင္းရဲတဲ့ လယ္သမားေတြအေပၚမွာ ညႇာတာ ကူညီ။ ဆင္းရဲသူေတြအတြက္လဲ ဆြမ္းကေလး လႉႏိုင္ရင္ ေတာ္ေလာက္ပါၿပီ .. တဲ့၊ အလႉႀကီး အတန္းႀကီးက ပိုလွ်ံမွ လႉပါတဲ့။

တမနက္ခင္း ေဝလီေဝလင္း ဆရာေတာ္ႀကီးကိုယ္တိုင္ ဆြမ္းခံႂကြဖို႔အထြက္ ေစ်းေတာင္း ေခါင္းေပၚမ႐ြက္ႏိုင္တဲ့ ဒကာမႀကီးတေယက္အေၾကာင္း ဆိုရင္လဲ မ်က္စိထဲ ျမင္ေယာင္ေနမိတယ္ ဗ်ာ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လိုက္ေတာ့ “ေက်းဇူး သိ၊ ေက်းဇူး ဆပ္၊ မိတ္ေကာင္း ရွိ၊ မိတ္ေကာင္း ဆည္းကပ္၊ ဒုကၡေရာက္သူကို ကူညီ” ဆိုတာ သူေတာ္ေကာင္း ဂုဏ္အဂၤါ ငါးပါးေပါ့။ ဒါနဲ႔ တေလာကေတာင္ အဂၤလန္က သတင္းတပုဒ္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ နီးပါးၾကာမွ သူတပါးျပဳဖူး ျမတ္ေက်းဇူးကို မေမ့တဲ့အေၾကာင္း သတင္းေလး ဖတ္လိုက္ရေသးတယ္။

ကဖိုးထိန္။ ။ ဆိုစမ္းပါဦး ဆားပုလင္း၊ သတိမထားလိုက္မိဘူး။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ၁၉၆၉-ခုႏွစ္ ဧၿပီလတုန္းက အဂၤလန္ႏိုင္ငံသား ဂ်င္ဝက္ဘ္ နဲ႔ မိတ္ေဆြ ေဂၚဒန္ဆဲလားစ္တို႔ႏွစ္ေယာက္ ပုိလန္က သူငယ္ခ်င္းေတြဆီ အလည္သြားၿပီး ဘယ္လ္ဂ်ီယံႏိုင္ငံကေန အဂၤလန္ကို ဖယ္ရီနဲ႔ ျပန္ဖို႔အလုပ္၊ အသက္ ၂၂-ႏွစ္အ႐ြယ္ ၾသစေၾတလ်ႏိုင္ငံသား ခရီးသြားတဦးျဖစ္တဲ့ ဂယ္ရီဖင္တန္မွာ ခရီးစရိတ္ ၅-ေပါင္လိုေနလို႔ ဂ်င္ဝက္ဘ္ထံက ေခ်းငွားခဲ့တယ္။ ဂယ္ရီက သူ႔ဆီမွာ ေငြရွိတာနဲ႔ ဂ်င္ရဲ႕ေငြကို ျပန္ဆပ္မယ့္အေၾကာင္း ကတိေပးၿပီး ဂ်င္ရဲ႕လိပ္စာကိုလဲ ေရးမွတ္သြားတယ္။

ဂယ္ရီတေယာက္ ၾသစေၾတလ်ျပန္ေရာက္ၿပီး အလုပ္က ပထဦးဆံုး လစာရတာနဲ႔ ဂ်င္ထံ ေငြျပန္ပို႔ေပးဖို႔ လုပ္ေတာ့ ေရးမွတ္ထားတဲ့ လိပ္စာစာ႐ြက္ေလး ေပ်ာက္ေနတယ္။ ဂယ္ရီဟာ ဒီလိပ္စာစာ႐ြက္ေလးကို မီးလင္းဖိုအထက္က စင္ေလးေပၚမွာ မွတ္မွတ္ရရ တင္ထားတာျဖစ္လို႔ သူ႔အေမကိုေတာင္ ေတြ႕,မေတြ႕ ေမးလိုက္ေသးတယ္။ အေမက လႊင့္ပစ္တာေတြထဲ ပါသြားၿပီထင္တာပဲလို႔ ဆိုတာနဲ႔ ဂယ္ရီခမ်ာ လက္ေလွ်ာ့ခဲ့ရသတဲ့။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဂယ္ရီရဲ႕အေမ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ၿပီး ေျခာက္လအၾကာမွာ ဂယ္ရီရဲ႕အစ္ကိုျဖစ္သူက အေမ့ပစၥည္းေလးေတြ ဂယ္ရီဆီ ပို႔လိုက္တယ္။ ကံအားေလ်ာ္စြာ ဂ်င္ရဲ႕လိပ္စာေလးကို ျပန္ေတြ႕တယ္။ ဂယ္ရီတေယာက္ အဂၤလန္ကို ခရီးသြားဖို႔ ရွိေနတာနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ကုိယ္က် ေပးမယ္ဆိုၿပီး၊ အဂၤလန္ေရာက္ေတာ့ လိပ္စာအတိုင္း သြားတယ္။ အိမ္ေရာက္ေတာ့ ဘယ္သူမွ မရွိတာနဲ႔ အိမ္းနီးနားခ်င္းေတြကို ဂ်င္တေယာက္ ေန,မေန စုံစမ္းတယ္။ လိပ္စာအိမ္မွာ ေနဆဲဆိုတာ သိရေတာ့ ဂ်င္ရဲ႕က်န္းမာေရး ေကာင္း,မေကာင္း စံုစမ္းတယ္။ က်န္းက်န္းမာမာရွိတယ္ဆိုတာလဲ သိရေတာ့ စာအိတ္ထဲ ေငြထည့္ၿပီး ဂ်င္ရဲ႕ စာတိုက္ေသတၱာထဲ ထည့္ခဲ့တယ္။

ဂ်င္မိသားစု အိမ္ျပန္ေရာက္ေတာ့ ဂ်င္ရဲ႕ဇနီးက စာေတြေဖာက္ဖတ္တဲ့အခါ ဂယ္ရီရဲ႕ စာအိတ္ကေလး ေတြ႕တယ္။
စာအိတ္ထဲမွာေတာ့ “ေခ်းေငြ ၅-ေပါင္အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၅-ေပါင္က် - ႏွစ္ ၄၀ အတြက္ ေပါင္ ၂၀၀” နဲ႔ “မိတ္ေဆြေကာင္း ဂ်င္ဝက္ဘ္သို႔ - အေႂကြးဆပ္ေနာက္က်တဲ့ ဂယ္ရီဖင္တန္” ဆိုတဲ့ စာေလးရယ္၊ ဂယ္ရီရဲ႕ အီးေမးလ္လိပ္စာေလးရယ္ ေတြ႕သတဲ့။

ဂ်င္တေယာက္ အံ့ၾသလြန္းလို႔ ဒီအေၾကာင္း ဘီဘီစီသတင္းဌာနကို ေျပာျပလိုက္တယ္။ ဘီဘီစီက သတင္းလႊင့္လိုက္ေတာ့ ဆန္းေဒးတယ္လီဂရပ္ဖ္သတင္းဌာနက ဂယ္ရီကို စံုစမ္းရွာေဖြေပးတာေၾကာင့္ ဂယ္ရီတေယာက္ ၾသစေၾတလ်ျပန္ဖို႔ ေလယာဥ္ေပၚတက္ခါနီးမွာ မိတ္ေဆြႏွစ္ဦး တယ္လီဖုန္းေျပာျဖစ္လိုက္ၾကသတဲ့။

ကဖိုးထိန္။ ။ စိတ္ႏွလံုး ႏွစ္သက္ဖြယ္ ခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ ဇာတ္လမ္းေလးပဲ။

ဆားပုလင္းခင္ေမာင္ဝင္း။ ။ ဂ်င္က ဘီဘီစီကို ေျပာလိုက္ပါေသးတယ္။ “ကတိေပးၿပီး ကတိမတည္တဲ့ လူေတြမ်ားတဲ့ ဒီေန႔ ေခတ္အခါ၊ က်ေနာ့အတြက္ေတာ့ အံ့ၾသလြန္းလို႔ဗ်ာ”တဲ့။

Friday, January 2, 2009

“ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ သစၥာ လကၤာက်မ္း” - လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး


နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ


အဘိယာစက ႏွင့္ ဥေယ်ာဇနကထာ


ပုထုဇၨေနာတိ ဧတၳ -
ဒုေဝ ပုထုဇၨနာ ဝုတၱာ
ဗုေဒၶနာ ဒိစၥဗႏၶဳနာ။
အေႏၶာ ပုထုဇၨေနာ ဧေကာ
ကလ်ာေဏေကာ ပုထုဇၨေနာ။

တတၳ ယႆ ခႏၶာ, ဓာတု, အာယတနာဒီသု ဥဂၢဟ, ပရိပုစၧာ, သဝန, ဓာရဏ,
ပစၥေဝကၡဏာနိ နတၳိ၊ အယံ အႏၶပုထုဇၨေနာ။
ယႆ တာနိ အတၳိ၊ ေသာ ကလ်ာဏပုထုဇၨေနာ။

(ဒီဃနိကာယ္ သုတ္သီလကၡန္ အ႒ကထာ၊ ျဗဟၼဇာလသုတ္အဖြင့္၊ ပဋိသမ႓ိဒါမဂ္ အ႒ကထာ၊ သခၤါ႐ုေပကၡာ ဉာဏနိေဒၵသအဖြင့္၊ ဇိနာလကၤာရဋီကာ)

အနက္ကား -
ပုထုဇၨေနာတိ ဧတၳ-ပုထုဇၨေနာဟူေသာ ဤပုဒ္၌
အေႏၶာ-အဝိဇၨာအားျဖင့္ ဉာဏ္အျမင္ကန္းေသာ
ပုထုဇၨေနာ-ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္သည္
ဧေကာ-တစ္ေယာက္
ကလ်ာေဏာ-သုတမယဉာဏ္ရွိသျဖင့္ ေကာင္းေသာ အက်င့္ရွိေသာ
ပုထုဇၨေနာ-ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္သည္
ဧေကာ-တစ္ေယာက္
ဣတိ-ဤသို႔
အာဒိစၥဗႏၶဳနာ-ေနမင္း၏ အေဆြျဖစ္ေတာ္မူေသာ
ဗုေဒၶန-ျမတ္စြာဘုရားသည္
ပုထုဇၨေနာ-ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္တို႔ကို
ဒုေဝ-ႏွစ္ေယာက္တို႔ဟူ၍
ဝုတၱာ-ေဟာေတာ္မူအပ္ကုန္၏။

ဟိ ဝိတၳာေရမိ-ခ်ဲ႕၍ ဆိုဦးအ့ံ။
တတၳ-ထိုႏွစ္ေယာက္ေသာ ပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္တို႔တြင္
ယႆ-အၾကင္ ပုထုဇဥ္ ပုဂၢိဳလ္အား
ခႏၶာ ဓာတု အာယတနဒီသု-ခႏၶာ ဓာတ္ အာယတန သစၥာ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္ သတိပ႒ာန္ စသည္တို႔၌
ဥဂၢဟ ပရိပုစၧာ သဝန ဓာရဏ ပစၥေဝကၡဏာနိ-သင္ျခင္း ေမးျမန္းျခင္း နာျခင္း မွတ္ေဆာင္ျခင္း ဆင္ျခင္ျခင္းတို႔သည္
နတၳိ နသႏၲိ-မရွိကုန္
အယံ-ဤပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္သည္
အႏၶပုထုဇၨေနာ-အဝိဇၨာအားျဖင့္ ဉာဏ္အျမင္ကန္းေသာ အႏၶပုထုဇဥ္ မည္၏။

ယႆ-အၾကင္ပုဂၢိဳလ္အား
တာနိ-ထုိခႏၶာ ဓာတု အာယတန သစၥာ စသည္တို႔၌ သင္ျခင္း ေမးျမန္းျခင္း နာျခင္း မွတ္ေဆာင္ျခင္း ဆင္ျခင္ျခင္းတို႔သည္
အတၳိ သႏၲိ-ရွိကုန္၏
ေသာ-ထိုပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္သည္
ကလ်ာဏပုထုဇၨေနာ-ေကာင္းေသာ ပဋိပတ္ အက်င့္ရွိေသာ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ပုဂၢိဳလ္ မည္၏။

ဤသို႔ အ႒ကထာ ဋီကာတို႔၌ လာရွိသည္ႏွင့္အညီ ဒါယကာ ဒါယိကာမအေပါင္းတို႔သည္ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ ပုဂၢိဳလ္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ႏိုင္ရန္ ခႏၶာ ဓာတ္ အာယတန သစၥာမ်ားကို ႏႈတ္ဖ်ား႐ြ႐ြ က်က္မွတ္ရေအာင္ လကၤာေရးသား သနားခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါမည့္အေၾကာင္းႏွင့္ ေက်းဇူးရွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးထံ မႏၲေလးျမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာျပဳအသင္းႀကီး ဥကၠဌ ၿပီစီဒင္, ျမန္မာသမားေတာ္တို႔ေဆးတိုက္ပိုင္ရွင္, မဟာမုနိဘုရား ဘ႑ာေတာ္ထိန္းလူႀကီး, အမႈထမ္းေကာင္း ေ႐ႊတံဆိပ္ရ ပင္စင္အၿငိမ္းစား ပညာအုပ္ ဦးေက်ာ္ရန္က ေလွ်ာက္ထား ေတာင္းပန္သည့္အတိုင္း ၁၂၇၃-ခုႏွစ္ တေပါင္းလအတြင္း မႏၲေလးျမိဳ႕ အေနာက္ျပင္ ေ႐ႊတစ္ေခ်ာင္းအနီးရွိ ဥယ်ာဥ္စံေက်ာင္းတြင္ သီတင္းသံုးေနေတာ္မူစဥ္အခါ ေရးသား ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူအပ္ေသာ ဤ ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ သစၥာ လကၤာက်မ္းကို ၾကိဳးပမ္းတကုတ္ အားထုတ္သင္ၾကား က်င့္ၾကံၾကေစကုန္သတည္း။


႐ူပကၡႏၶာ

(၁)



႐ူပကၡႏၶာ၊ ေဝဒနာႏွင့္၊ သညာ, သခၤါရ၊ ဝိညာဏဟု၊ အစုငါးတန္၊ ငါးရပ္ခန္တည္း။
ေဖာက္ျပန္ေထြျပား၊ ျဖစ္တတ္ျငား၍၊ စကားပံုေသ၊ ႐ုပ္ေခၚေပ၏။
ေျမဓာတ္, ေရဓာတ္၊ မီး,ေလဓာတ္ဟု၊ ေလးရပ္ဘုတ္ႀကီး၊ ပြားစီးအနက္၊
စက္, ေသာ, ဃာ, ဇီ၊ ကာ ငါးလီမူ၊ အၾကည္႐ူပ၊ ပသာဒတည္း။
႐ူပ, သဒၵ, ဂႏၶ, ရသာ၊ ေဖာ႒ဗၺာဟု၊ ငါးျဖာအာ႐ုံ၊
ႏွစ္စံုဘာဝ၊ ဟဒယႏွင့္၊ ဇီဝ, ၾသဇာ၊ ဆယ့္ရွစ္မွာမူ၊
ေလးျဖာေဟတု၊ ေၾကာင္းစတုေၾကာင့္၊ ျဖစ္မႈေပါေလာ၊ သေဘာသီးသီး၊ ကိုယ္စီၿပီး၍၊ ႐ုပ္ႀကီး႐ူပ၊ နိပၹႏၷတည့္။

ထိုမွတပါး၊ ကလာပ္ျခားမွ်၊ အာကာသႏွင့္၊
ကာယ, ဝစီ၊ ႏွစ္လီ ကိုယ္ႏႈတ္၊ လႈပ္မႈ ရွားမႈ၊ ႏွစ္ခု ဝိညတ္၊
႐ူပႆ, လဟု၊ မုဒု, ကမၼည၊ ဝိကာရေခၚ၊ ႐ုပ္ ၃-ေဖာ္ကား၊ ေပါ့ပါးႏူးည့ံ၊ ၾကမ္းခံ့မူရာ၊
တျဖာထိုမွ၊ ဥပစယ၊ အစပြားတိုး၊ အ႐ိုးျပည့္မွီ၊ တည္စဥ္ သႏၲတိ၊ ရင့္ဘိ ဇရာ၊ ပ်က္မွာ အနိစၥ၊ ဤေလးဝမူ၊ လကၡဏ႐ုပ္၊ ေခၚသမုတ္၏။

႐ုပ္ေပါင္း ဆယ္တန္၊ အနိပၹန္တည့္၊ နိပၹန္ဆယ့္ရွစ္၊ ေပါင္းတံုလစ္က၊
ရွစ္ခုစြန္းကယ္၊ ႐ုပ္ႏွစ္ဆယ္သည္၊ အက်ယ္ .. ႐ူပကၡႏၶာတည္း။



နိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၈-ပါး


လြန္စြာ ပြားစီးတတ္ေသာေၾကာင့္ မဟာဘုတ္ ေခၚသည္။
ေျမဓာတ္၊ ေရဓာတ္၊ မီးဓာတ္၊ ေလဓာတ္ - မဟာဘုတ္ ေလးပါး။
စကၡဳ၊ ေသာတ၊ ဃာန၊ ဇိဝွါ၊ ကာယ၊ ပသာဒ႐ုပ္ ငါးပါး။
႐ူပါ႐ုံ၊ သဒၵါ႐ုံ၊ ဂႏၶာ႐ုံ၊ ရသာ႐ုံ၊ ေဖာ႒ဗၺာ႐ုံ၊ အာ႐ုံ ေဂါစရ႐ုပ္ငါးပါး။
(ဤငါးပါးတြင္ ေဖာ႒ဗၺာ႐ုံဆိုသည္ကား ေျမဓာတ္၊ မီးဓာတ္၊ ေလဓာတ္ ဤမဟာဘုတ္ သံုးပါးကိုပင္ ဆိုသည္။)
ဣတၳိဘာဝ႐ုပ္၊ ပုမ႓ာဝ႐ုပ္၊ ဘာဝ႐ုပ္ ၂-ပါး။
ဟဒယ ဝတၳဳ႐ုပ္ တစ္ပါး။
ဇီဝိတ႐ုပ္ တစ္ပါး။
ၾသဇာဟူေသာ အာဟာရ႐ုပ္ တစ္ပါး။
ေပါင္း နိပၹႏၷ႐ုပ္ တစ္ဆယ့္ရွစ္ပါး။


အနိပၹႏၷ႐ုပ္ ၁၀-ပါး


အာကာသဓာတ္ တစ္ပါး။
ကာယဝိညတ္႐ုပ္၊ ဝစီဝိညတ္႐ုပ္၊ ဝိညတ္႐ုပ္ ႏွစ္ပါး။
႐ူပႆလဟုတာ႐ုပ္၊ ႐ူပႆမုဒုတာ႐ုပ္၊ ႐ူပႆ ကမၼညတာ႐ုပ္ ဝိကာရ႐ုပ္ သံုးပါး။
ဥပစယ႐ုပ္၊ သႏၲတိ႐ုပ္၊ ဇရတာ႐ုပ္၊ အနိစၥတာ႐ုပ္၊ လကၡဏ႐ုပ္ ေလးပါး။
ေပါင္း အနိပၹႏၷ႐ုပ္ ဆယ္ပါး။

(နိပၹႏၷ႐ုပ္ တစ္ဆယ့္ရွစ္ပါးႏွင့္ ေပါင္းေသာ္ ႐ူပကၡႏၶာအက်ယ္ ႏွစ္ဆယ့္ရွစ္ပါး ျဖစ္၏။)


(၂)



စက္, ေသာ, ဃာ, ဇီ၊ ကာ အၾကည္ႏွင့္၊ ႏွစ္လီ ဘာဝ၊ ဟဒယ က၊ ဇီဝ အာယု၊ ႐ုပ္ ၉-ခုမွာ၊ ကမၼဇာ တည့္။
ႏွစ္ျဖာ ဝိညတ္၊ စိတ္ျဖစ္ မွတ္ေလာ။
သဒၵ တခု၊ စိတ္ ဥတုျဖစ္။
တလစ္ ဝိကာ၊ ႐ုပ္သံုးျဖာမူ၊ ၾသဇာ ဥတု၊ စိတ္ျဖင့္ ႐ႈေလာ့။
ေလးခု ဘူတ၊ ဝဏၰ, ဂႏၶ၊ ရသ, ၾသဇာ၊ အာကာသဓာတ္၊ ၉-ရပ္ ႐ုပ္ေပါင္း၊ အေၾကာင္းေလးပါး၊ ျဖစ္တတ္ျငား၏။
ေလးပါး လကၡဏ၊ အလြတ္က်ရွင့္။
မဟာဘူတ၊ ဝဏၰ, ဂႏၶ၊ ရသ, ၾသဇာ၊ ႐ုပ္ရွစ္ျဖာကား၊ မကြာမကြဲ၊ အၿမဲတူကြ၊ ျဖစ္ပ်က္မွ်သည္၊ အ႒ကလာပ္၊ ေခၚပညတ္၏။
ကလာပ္႐ုပ္ခဲ၊ ရွစ္ခုထဲတြင္၊ ဇီဝ ယွဥ္က၊ ဇီဝိတနဝ၊ ေခၚဆိုရ၏။
နဝ ထိုမွာ၊ စက္, ေသာ, ဃာႏွင့္၊ ဇီ, ကာ, ပၪၥ၊ ဘာဝ ၂-ခု၊ ဝတၳဳ ဟဒယ၊ ေလာင္းျပန္ကလွ်င္၊ ဒသ ကလာပ္၊ ရွစ္ရပ္ ပြားတိုး၊ ကလာပ္ ကိုးမွာ၊ ကမၼဇာတည္း။
ရွစ္ျဖာ မူလ၊ အ႒ကတြင္၊ သဒၵ တရပ္၊ ဝိညတ္ ႏွစ္ျဖာ၊ ဝိကာရသံုး၊ ဖြဲ႕စည္း႐ုံးက၊ စိတၱဇ ကလာပ္၊ ရွစ္စည္းမွတ္ေလာ။
ကလာပ္ မူလ၊ အ႒ကႏွင့္၊ သဒၵနဝ၊ ဝိကာရေတး၊ ကလာပ္ေလးမူ၊ ဥတုယူေလာ။
မူလ အ႒၊ ဝိကာရပြား၊ ႏွစ္စည္းအားမွာ၊ အာဟာရဇ၊ ကလာပတည္း၊ ေပါင္းထ ႏွစ္ဆယ္၊ သံုးစည္း ကယ္သည္၊ အက်ယ္ .. ႐ုပ္စု႐ုပ္ခဲတည္း။


မဟာဘုတ္ေလးပါး၊ ဝဏၰ၊ ဂႏၶ၊ ရသ၊ ၾသဇာ၊ ဤ႐ုပ္ ရွစ္ခုအေပါင္းသည္ မကြာမကြဲ အစဥ္ၿမဲေသာ ႐ုပ္ခဲရွစ္စု ျဖစ္၍ အ႒ကလာပ္ မည္၏။
အေၾကာင္းေလးပါးႏွင့္ ဆက္ဆံေသာ မူလကလာပ္ရင္းတည္း။

ကမၼဇကလာပ္ ၉-စည္းကား ၎မူလ အ႒ကလာပ္တြင္ ဇီဝိတ႐ုပ္ကို ထည့္၍ ဇီဝိတနဝကလာပ္တစ္စည္း ရ၏။
၎ နဝကလာပ္တြင္ စကၡဳ၊ ေသာတ စသည္တို႔ကို တစ္ခုစီ ထည့္၍ စကၡဳဒသကကလာပ္၊ ေသာတဒသကကလာပ္၊ ဃာနဒသကကလာပ္၊ ဇိဝွါဒသကကလာပ္၊ ကာယဒသကကလာပ္၊ ဣတၳိဘာဝဒသကကလာပ္၊ ပုမ႓ာဝဒသကကလာပ္၊ ဟဒယဝတၳဳဒသကကလာပ္ ဟူ၍ ဒသက ရွစ္စည္း ရ၏။
ေပါင္း ကမၼဇကလာပ္ ကိုးစည္း ျဖစ္၏။

စိတၱဇကလာပ္ရွစ္စည္းကား - မူလ ေလးစည္း၊ အပြား ေလးစည္း။
မူလေလးစည္းကား - အ႒ကလာပ္ တစ္စည္း၊ ၎တြင္ သဒၵထည့္၍ သဒၵနဝကကလာပ္ တစ္စည္း၊ ကာယဝိညတ္ထည့္၍ ကာယဝိညတ္နဝကကလာပ္ တစ္စည္း၊ သဒၵႏွင့္ ဝစီဝိညတ္ ထည့္၍ သဒၵဝစီဝိညတ္ဒသကကလာပ္ တစ္စည္း။
အပြားေလးစည္းကား - မူလေလးစည္းတြင္ ဝိကာရ႐ုပ္ ၃-ခုစီ ေလာင္း၍ ဧကာဒသကလကာပ္ တစ္စည္း၊ ဒြါဒသကကလာပ္ ႏွစ္စည္း၊ ေတရသကလလာပ္ တစ္စည္း။ ေပါင္း အပြားေလးစည္း။

ဥတုဇကလာပ္ေလးစည္းကား - မူလ ႏွစ္စည္း၊ အပြား ႏွစ္စည္း။
မူလႏွစ္စည္းကား - အ႒ကလာပ္ တစ္စည္း၊ သဒၵနဝကကလာပ္ တစ္စည္း။
အပြားႏွစ္စည္းကား - မူလႏွစ္စည္းတြင္ ဝိကာရ႐ုပ္ ၃-ခုစီ ေလာင္း၍ ဧကဒသကကလာပ္ တစ္စည္း၊ ဒြါဒသကကလာပ္ တစ္စည္း။

အာဟာရဇကလာပ္ ႏွစ္စည္းကား - မူလအ႒ကလာပ္ တစ္စည္း၊ ဧကာဒသကဝိကာရ အပြား တစ္စည္း။

ကလာပ္ေပါင္း ၂၃-စည္း။
သတၱဝါတို႔၏ ကိုယ္သႏၲာန္မွာ ထိုကလာပ္ ၂၃-စည္းလံုးကို ထိုက္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ရထိုက္၏။
အသက္မရွိၾကေသာ အဝိညာဏကဝတၳဳတို႔မွာ ဥတုဇ အ႒ကလာပ္ တစ္စည္း၊ ဥတုဇသဒၵနဝကကလာပ္ တစ္စည္း၊ ဤဥတုဇမူလ ႏွစ္စည္းကိုသာ ရထိုက္၏။

႐ူပကၡခႏၶာအက်ယ္ ၿပီး၏။


ေဝဒနာကၡႏၶာ ႏွင့္ သညာကၡႏၶာ

(၃)



ခံစား,စံစား၊ စကားႏွစ္ေထြ၊ တရားေနမွာ၊ ေဝဒနာဓာတ္၊ ခႏၶာမွတ္ေလာ။
သံုးရပ္ ေဝခြဲ၊ ဆင္းရဲဒုကၡ၊ သုခခ်မ္းသာ၊ ဥေပကၡာဟု၊ လ်စ္လ်ဴ ခံစား၊ မထင္ရွားတည္း။

ငါးပါးအလို၊ တပံုဆိုေသာ္၊ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ၊ ခ်မ္းသာဆင္းရဲ၊ လ်စ္လ်ဴခြဲေလာ။

တနဲ ထို႔ျပင္၊ အျမင္,အၾကား၊ အနံအားႏွင့္၊ စားလ်က္,ေတြ႕ထိ၊ ၾကံသိ ၆-ျဖာ၊ ခ်မ္းသာဆင္းရဲ၊ လ်စ္လ်ဴခြဲျခား၊ ဆယ့္ရွစ္ပါးတည္း။

သံုးပါးကာလ၊ ပြားထတံုေသး၊ ငါးဆယ့္ေလးတည္း။

တေရးသႏၲာန္၊ ႏွစ္ပြားျပန္က၊ တစ္ရာ့ရွစ္ပင္၊ အက်ယ္ျမင္ေလာ။

ထို႔ျပင္ သညာ၊ ခႏၶာမွာကား၊ လိမၼာတတ္သိ၊ ေခၚၾကဘိရွင့္။
လူ၏ေဘာင္မွာ၊ လူတကာနဲ၊ လိမၼာၿမဲမူ၊ မွတ္စြဲျဖာျဖာ၊ ဤသညာပင္၊ နတ္မွာနတ္ေလ်ာက္၊ လိမၼာေျမာက္၏။
ေအာက္အပါယ္ကား၊ ကၽြဲ,ႏြား,ျမင္း,ဆင္၊ ျမင္ျမင္သမွ်၊ အနႏၲလည္း၊ ဘာဝဘာဝ၊ သိတတ္ၾက၏။
ေလာကအလံုး၊ ေျမႇာ္မဆံုးလွ်င္၊ အသံုးတြင္စြာ၊ အလိမၼာဟု၊ အခ်ာအခ်ဳပ္၊ ေခၚသမုတ္၏။
မုဆိုးတံငါ၊ သူ႔အရာ၌၊ လိမၼာကၽြမ္းက်င္၊ သညာပင္တည္း၊ သို႔စဥ္နည္းျပ၊ သိကုန္ၾကေလာ။

႐ူပသညာ၊ စသည္ျဖာသား၊ သညာအျပား၊ အက်ဥ္းအားျဖင့္၊ ေျခာက္ပါးလာရွိ၊ ပြားျပန္ဘိမူ၊ ေျမသိ,ေရသိ၊ ေန,လသိက၊ စသည္သြယ္သြယ္၊ မဆံုးဖြယ္သည္၊ အက်ယ္ .. သညာကၡႏၶာတည္း။



ခံစားမႈ၊ စံစားမႈသည္ ေဝဒနကၡႏၶာ မည္၏။
ထိုေဝဒနကၡႏၶာသည္ သုခေဝဒနာ၊ ဒုကၡေဝဒနာ၊ ဥေပကၡာေဝဒနာ ဟူ၍ ၃-ပါး ရွိ၏။
ကိုယ္၏ခ်မ္းသာျခင္း၊ စိတ္၏ခ်မ္းသာျခင္း၊ ကိုယ္၏ဆင္းရဲျခင္း၊ စိတ္၏ဆင္းရဲျခင္း၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဟူ၍ ဣၿႏၵိယေဘဒအားျဖင့္ ငါးပါး ရွိ၏။

မ်က္စိအေတြ႕၌ ခံစားျခင္း၊ နားအေတြ႕၌ ခံစားျခင္း၊ ႏွာေခါင္းအေတြ႕၌ ခံစားျခင္း၊ လွ်ာအေတြ႕၌ ခံစားျခင္း၊ ကိုယ္အေတြ႕၌ ခံစားျခင္း၊ စိတ္မေနာအေတြ႕၌ ခံစားျခင္း ဟူ၍ ဒြါရဖႆအျပားအားျဖင့္ ၆-ပါး ရွိ၏။

ထို ၆-ပါးတို႔တြင္ စကၡဳအေတြ႕၌ ခံစားျခင္းမွာ အျမင္ခ်မ္းသာျခင္း၊ အျမင္ မခ်မ္းသာျခင္း၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈျခင္း ဟူ၍ ၃-ပါး ျပားျပန္၏။
ထိုနည္းအတူ နားအေတြ႕၌ခံစားျခင္း စသည္တို႔မွာလည္း ၃-ပါး ၃-ပါးစီ ျပားျပန္ရကား ေဝဒနကၡႏၶာအျပား တစ္ဆယ့္ရွစ္ပါး ျဖစ္၏။

ေရွး၌လည္း ခံစားခဲ့လွၿပီ၊ ေနာက္၌လည္း ခံစားလတၱံ႕၊ ယခုလည္း ခံစားတုန္း ခံစားဆဲ ဟူေသာ ကာလ ၃-ပါးႏွင့္ ေျမႇာက္ပြားေသာ္ ေဝဒနကၡႏၶာ အျပား ၅၄ ျဖစ္၏။

သူခံစားမႈ ၅၄-ပါး၊ ငါခံစားမႈ ၅၄-ပါး ဟူ၍ ပုဂၢိဳလ္သႏၲာန္ ၂-ပါးႏွင့္ ေျမႇာက္ပြားေသာ္ ေဝဒနကၡႏၶာအျပား ၁၀၈-ပါး ျဖစ္၏။

ေဝဒနကၡႏၶာ အက်ယ္ ၿပီး၏။


သညာဆိုသည္ကား ေလာက၌ တတ္သိလိမၼာျခင္း၊ သိၾကားလိမၼာျခင္း၊ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာျခင္းကို ဆိုသတည္း။

ထိုကၽြမ္းက်င္လိမၼာျခင္းဟူေသာ အလိမၼာမ်ိဳးသည္ ကုသိုလ္အရာ အကုသိုလ္အရာ ႏွစ္ပါး၌ပင္ ဆို၏။
မုဆိုးအလုပ္မ်ိဳးမွာ မုဆိုးသည္ ကၽြမ္းက်င္ လိမၼာ၏။
တံငါအလုပ္မ်ိဳးမွာ တံငါသည္ ကၽြမ္းက်င္ လိမၼာ၏။
လူသတ္မႈမွာ သူသတ္ေယာက္်ားသည္ ကၽြမ္းက်င္ လိမၼာ၏။
ေၾကာင္အမႈမွာ ေၾကာင္၊ က်ားအမႈမွာ က်ား၊ က်ီးအမႈမွာ က်ီးသည္ ကၽြမ္းက်င္ လိမၼာ၏ စသည္ျဖင့္ သညာကၡႏၶာနယ္ ႀကီးက်ယ္ပံုကိုလည္းေကာင္း၊ သတၱဝါ၏ အေရးအရာတြင္ သညာကၡႏၶာ အလိမၼာသည္ အခ်ာအခ်ဳပ္ႀကီး ျဖစ္ေနပံုကိုလည္းေကာင္း အကုန္ေျမႇာ္ျမင္ၾကေလ။

႐ူပသညာ၊ သဒၵသညာ၊ ဂႏၶသညာ၊ ရသသညာ၊ ေဖာ႒ဗၺသညာ၊ ဓမၼသညာ ဟူ၍ အာ႐ုံအားျဖင့္ ၆-ပါး ျပား၏။

သညာကၡႏၶာ အက်ယ္ ၿပီး၏။


သခၤါရကၡႏၶာ

(၄)



ကာယ,ဝစီ၊ မေနာၿပီသည္၊ သံုးလီကမၼ၊ သခၤါရမူ၊ ဓမၼထင္ရွား၊ ငါးဆယ္ျပား၏။

ေတြ႕ျငား ဖႆ၊ ေဆာ္ထ ေစတနာ၊ ဧကဂၢါမူ၊ တည္ၾကည္ဟူ၏။
သက္မူ ဇီဝိ၊ မနသိကား၊ ႏွလံုးထားတည့္၊ ငါးပါးဓမၼ၊ စိတ္တိုင္း ရ၏။

တကၠ ၾကံျခင္း၊ ဖြဲ႕ရစ္ျခင္းမွာ၊ ဝိစာရ မွတ္၊ ဆံုးျဖတ္ ဓိေမာကၡ၊ ဝီရိယႏွင့္၊ ဆႏၵ,ပီတိ၊ ထင္ရွားဘိ၏။

မသိမလင္း၊ မထိုးထြင္းခ်က္၊ ေမာဟနက္တည့္၊ ႐ွက္,ေၾကာက္မရွိ၊ အဟိရိက၊ ေနာတၱပၸမည္၊
မတည္ၾကည္က၊ ဥဒၶစၥမႈ၊ ဤေလးခုကား၊ အကုသိုလ္တြင္၊ စိတ္တိုင္းယွဥ္၏။
လိုခ်င္ေလာဘ၊ မာနေထာင္လႊား၊ ျမင္မွား ဒိ႒ိ၊ ၾကမ္းဘိ ေဒါသ၊ မေစၧရ ဝန္တို၊ မနာလို ဣႆာ၊ တျဖာ ကုကၠဳစၥ၊ ေနာင္တ ပူပင္၊ မ႐ႊင္မၾကည္၊ ထိုင္းမိႈင္းသည္မွာ၊ ႏွစ္မည္ ထိ,မိဒ္၊ စိတ္ထဲဒိြဟ၊ ႏွစ္ခြ ေနဘိ၊ ဝိစိကိစၧာ။

သဒၶါၾကည္ေလ့၊ မေမ့သတိ၊ ႐ွက္,ေၾကာက္ဘိမွာ၊ ဟိရီၾသတၱပ္၊ မကပ္မၿငိ၊ မၾကမ္းဘိႏွင့္၊ အသိတရား၊ ဟိတ္သံုးပါးဟူ၊ လ်စ္လ်ဴေနလတ္၊ တၾတမဇၥ်တၱတာ၊ ႏွစ္ျဖာ ပႆဒၶိ၊ ၿငိမ္းဘိ ကုိယ္,စိတ္၊ ေပါ့ရိပ္ လဟု၊ မုဒု ႏူးည့ံ၊ ၾကမ္းခံ့ ကမၼဥ္၊ ကၽြမ္းက်င္ ပါဂုဥ္၊ ေျဖာင့္တံု ဥဇု။

ႏႈတ္ဒု, ကာဒု၊ ၾကဥ္မႈသံုးျဖာ၊ ဝါစာ,ကမၼႏၲ၊ အာဇီဝႏွင့္။

သတၱအမ်ား၊ သနားသမႈ၊ ဝမ္းေျမာက္မႈဟု၊ က႐ု,မုဒိ၊ ငါးဆယ္ ရွိ၏။
သုစရိတ၊ ဒုစၥရိတ၊ ဒါန, သီလ, ဘာဝနာ၊ စသည္ျဖာသား၊ ေဝါဟာသြယ္သြယ္၊ မဆံုးဘြယ္သည္၊ အက်ယ္ .. သခၤါရကၡႏၶာတည္း။


သခၤါရကၡႏၶာသည္ အက်ဥ္းအားျဖင့္ ကိုယ္အမႈ၊ ႏႈတ္အမႈ၊ စိတ္အမႈတို႔ကို ျပဳျပင္ျခင္းေပတည္း။
တရားကိုယ္သ႐ုပ္အက်ယ္အားျဖင့္ ၅၀-ရွိ၏။

ဖႆ၊ ေစတနာ၊ ဧကဂၢတာ၊ ဇီဝိတ၊ မနသိကာရ ဟူ၍ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ ငါးပါး။

ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ အဓိေမာကၡ၊ ဝီရိယ၊ ပီတိ၊ ဆႏၵ ဟူ၍ ပကိဏ္း ၆-ပါး။

ေမာဟ၊ အဟိရက၊ အေနာတၱပၸ၊ ဥဒၶစၥ၊ ေလာဘ၊ ဒိ႒ိ၊ မာန၊ ေဒါသ၊ ဣႆာ၊ မစၧရိယ၊ ကုကၠဳစၥ၊ ထိန၊ မိဒၶ၊ ဝိစိကိစၧာ ဟူ၍ အကုသိုလ္ေစတသိက္ ၁၄-ပါး။

သဒၶါ၊ သတိ၊ ဟိရီ၊ ၾသတၱပၸ၊ အေလာဘ၊ အေဒါသ၊ အေမာဟ၊ တၾတမဇၥ်တၱတာ၊ ကာယပႆဒၶိ၊ စိတၱပႆဒၶိ၊ ကာယလဟုတာ၊ စိတၱလဟုတာ၊ ကာယမုဒုတာ၊ စိတၱမုဒုတာ၊ ကာယကမၼညတာ၊ စိတၱကမၼညတာ၊ ကာယပါဂုညတာ၊ စိတၱပါဂုညတာ၊ ကာယုဇုကတာ၊ စိတၱဳဇုကတာ ဟူ၍ ေသာဘဏေစတသိက္ ၂၀။

သမၼာဝါစာ၊ သမၼာကမၼႏၲ၊ သမၼအာဇီဝ ဟူ၍ ဝိရတိေစတသိက္ သံုးပါး။

က႐ုဏာ၊ မုဒိတာ ဟူ၍ အပၸမညာ ေစတသိက္ ႏွစ္ပါး။

ဤကား တရားကိုယ္အျပား ၅၀-တည္း။

သုစ႐ိုက္ ဆယ္ပါး၊ ဒုစ႐ိုက္ ဆယ္ပါး၊ ဒါန သီလ ဘာဝနာ စေသာ ပုညကိရိယာဝတၳဳ ဆယ္ပါး၊ ပါရမီ ဆယ္ပါး စသည္တို႔သည္လည္း သခၤါရကၡႏၶာတို႔ေပတည္း။

သခၤါရကၡႏၶာ အက်ယ္ ၿပီး၏။


ဝိညာဏကၡႏၶာ

(၅)



အာ႐ုံယူဘိ၊ အသိသေဘာ၊ စိတ္မေနာကို၊ ဝိညာဏ္ဆို၏။

ထိုဝိညာဏ္ကား၊ ျမင္,ၾကား,နံ,လ်က္၊ ထိ,သိ ခ်က္ဟု၊ ၆-ခုအက်ဥ္း၊
အက်ယ္ခင္းက၊ ကာမ,႐ူပ၊ အ႐ူပႏွင့္၊ ေလာကဥတၱရာ၊ စိတ္ေလးျဖာတည္း။

ကာမေခၚေရး၊ ငါးဆယ့္ေလးခု၊ ေသာ,ဥယွဥ္ ဒြိက္၊ ဒိ႒ိယွဥ္ မယွဥ္၊ သင္ရွိ မရွိ၊ ဒြိစတုရွစ္၊ ေလာမူျဖစ္၏။
ႏွစ္ ေဒါ မူလ၊ ပဋိဃယွဥ္၊ သင္ရွိ မရွိ၊ ေမာမူဒြိမွာ၊ ဝိစိ,ဥဒၶစ္၊ ဥယွဥ္လစ္သည္၊ ဆယ့္ႏွစ္ အကုသိုလ္။

ထိုျပင္ အဟိတ္၊ စိတ္ ဆယ့္ရွစ္ခု၊ စကၡဳ ေသာတ၊ ဃာန ဇိဝွါ၊ ကာယဝိညာဏ္၊ သမၸဋိစၧီ၊ ႏွစ္ခုစီတည့္၊ သႏၲီရဏ၊ သံုးခုရ၏၊ ေပါင္းတစ္ဆယ့္ငါး၊ ဝိပါက္ျငားရွင့္၊ ငါးပါးဒြါရာ၊ မေနာဒြါဟု၊ အာဝဇၨန္းဒြိ၊ ဟသိတုပၸါဒ္၊ သံုးရပ္ကိရိယာ၊ ဆယ့္ရွစ္ျဖာတည့္။

ကာမာဝစရ၊ ကုသလစု၊ ေသာ,ဥႏွစ္တန္၊ ဉာဏ္ယွဥ္ မယွဥ္၊ သင္ရွိ မရွိ၊ ရွစ္ပါး သိေလာ၊ ဝိပါက္မဟာ၊ ကိရိယာလည္း၊ ထိုနည္းရွစ္စီ၊ သံုးလီေပါင္းေထြး၊ ၂၄-တည္း။
ေရွးတစ္ဆယ့္ႏွစ္၊ တစ္ဆယ့္ရွစ္ႏွင့္၊ ေပါင္းလစ္တံုက၊ အက်ယ္ရသည္၊ ကာမ ငါးဆယ့္ေလးလွ်င္တည္း။



(၆)



စ်ာန္စိတ္ ႐ူပ၊ ဆယ့္ငါးမွ်တည့္၊ ပထမစ်ာန္၊ ဒုတိယစ်ာန္၊ တတိယစ်ာန္၊ စတုတၳစ်ာန္၊ ပၪၥမစ်ာန္၊ ငါးတန္အျပား၊ စ်ာန္ငါးပါးႏွင့္၊ ယွဥ္ျငား အလို၊ ကုသိုလ္စိတ္ငါး၊ ဝိပါက္ငါးႏွင့္၊ ငါးပါးကိရိယာ၊ ဆယ့္ငါးျဖာကား၊ ျဗဟၼာ႐ူပ၊ စ်ာန္စိတ္ရတည္း။

အာကာသာနၪၥာယတနစ်ာန္၊ ဝိညာဏၪၥာယတနစ်ာန္၊ အာကိၪၥညာယတနစ်ာန္၊ ေနဝသညာနာသညာယတနစ်ာန္၊ ေလးတန္အျပား၊ စ်ာန္ေလးပါးႏွင့္၊ ယွဥ္ျငားအလို၊ ကုသိုလ္စိတ္ေလး၊ ဝိပါက္ေလးႏွင့္၊ ေလးပါးကိရိယာ၊ ဆယ့္ႏွစ္ျဖာကား၊ ျဗဟၼာအ႐ူပ၊ စ်ာန္စိတ္ရတည္း။

ေသာတာပတၱိမဂၢ၊ သကဒါဂါမိမဂၢ၊ အနာဂါမိမဂၢ၊ အရဟတၱမဂၢ၊ အ႒ဂႋက၊ မဂၢအျပား၊ မဂ္ေလးပါးႏွင့္၊ ယွဥ္ျငားအလို၊ ကုသိုလ္စိတ္ေလး၊ ဖိုလ္စိတ္ေလးဟု၊ ရွစ္ခုေလာကုတ္၊ အက်ဥ္းခ်ဳပ္၏။

ေလာကုတ္အက်ယ္၊ ေလးဆယ္အရ၊ သ႐ုပ္ျပမႈ၊ ပထမစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ တစ္ပါး၊ ဒုတိယစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ တစ္ပါး၊ တတိယစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ တစ္ပါး၊ စတုတၳစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ တစ္ပါး၊ ပၪၥမစ်ာန္ ေသာတာပတၱိမဂ္စိတ္ တစ္ပါး ဟူ၍ ေသာတာပတၱိ မဂ္စိတ္အျပား ငါးပါး၊ ဤနည္းအားျဖင့္၊ ရွစ္ပါးအကုန္၊ စ်ာန္ပြားတံုက၊ ေလးဆယ္ရ၏၊ တစ္ရာ့ႏွစ္ဆယ္၊ တစ္ပါးကယ္သည္၊ အက်ယ္ .. ဝိညာဏကၡႏၶာတည္း။


ဤလကၤာ ၂-ပိုဒ္တြင္ ပထမလကၤာ၌ ‘ျမင္’ဆိုသည္ကား စကၡဳဝိညာဏ္စိတ္တည္း။
‘ၾကား’-ေသာတဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘နံ’-ဃာနဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘လ်က္’-ဇိဝွါဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘ထိ’-ကာယဝိညာဏ္စိတ္၊ ‘သိ’-ဆိုသည္ကား မေနာဝိညာဏ္စိတ္။

အက်ယ္နည္း၌ ‘ေသာ, ဥယွဥ္ ဒြိက္’ ဆိုသည္ကား - ေသာမနႆေဝဒနာႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတ္တစ္ပါး၊ ဥေပကၡာေဝဒနာႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတ္တစ္ပါး ဟူ၍ ေဘာဘမူစိတ္ ၂-ပါး ျဖစ္၏။
‘ဒိ႒ိယွဥ္ မယွဥ္’ ဆိုသည္ကား - ထိုႏွစ္ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးသည္ ဒိ႒ိႏွင့္ယွဥ္သည္ တစ္ပါး၊ ဒိ႒ိႏွင့္ မယွဥ္သည္ တစ္ပါး ဟူ၍ ေလာဘမူစိတ္ ေလးပါး ျဖစ္၏။
‘သင္ရွိ မရွိ’ ဆိုသည္ကား - ထိုေလးပါးတို႔တြင္ တစ္ပါးပါးသည္ သခၤါရရွိသည္ တစ္ပါး၊ သခၤါရမရွိသည္ တစ္ပါး ဟူ၍ ေလာဘမူစိတ္ ရွစ္ပါး ျဖစ္၏။
သခၤါရဆိုသည္ကား တိုက္တြန္းမႈကို ဆိုသတည္း။

ေဒါသမူစိတ္ ၂-ပါးကား - ေဒါမနႆေဝဒနာ၊ ေဒါသ ပဋိဃတို႔ႏွင့္ အၿမဲယွဥ္၍ သခၤါရရွိသည္ တစ္ပါး၊ သခၤါရမရွိသည္ တစ္ပါး။

ေမာဟမူစိတ္ ၂-ပါးကား - ဥေပကၡာေဝဒနာ အၿမဲရွိ၍ ဝိစိကိစၧာႏွင့္ယွဥ္သည္ တစ္ပါး၊ ဥဒၶစၥႏွင့္ယွဥ္သည္ တစ္ပါး၊

ေပါင္း အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါး ျဖစ္၏။

အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး၌ ‘စကၡဳ၊ ေသာတ၊ ဃာန၊ ဇိဝွါ၊ ကာယဝိညာဏ္’ ဆိုသည္ကား - စကၡဳဝိညာဏ္တစ္ပါး၊ ေသာတဝိညာဏ္တစ္ပါး၊ ဃာနဝိညာဏ္တစ္ပါး၊ ဇိဝွါဝိညာဏ္တစ္ပါး၊ ကာယဝိညာဏ္တစ္ပါး၊

‘သမၸဋိစၧီ’ ဆိုသည္ကား - သမၸဋိစၧိဳင္းကို ဆိုသည္။

‘ႏွစ္ခုစီ’ ဆိုသည္ကား - အကုသလဝိပါက္ စကၡဳဝိညာဏ္တစ္ပါး၊ ကုသလဝိပါက္ စကၡဳဝိညာဏ္တစ္ပါး စသည္ျဖင့္ ၂-ခုစီ ယူေလ။

‘သႏၲီရဏ သံုးခု’ ဆိုသည္ကား - အကုသလဝိပါက္ ဥေပကၡာသႏၲီရဏစိတ္ တစ္ပါး၊ ကုသလဝိပါက္ ဥေပကၡာသႏၲီရဏစိတ္ တစ္ပါး၊ ကုသလဝိပါက္ ေသာမနႆ သႏၲီရဏစိတ္ တစ္ပါး၊ အဟိတ္ဝိပါက္စိတ္ ၁၅-ပါး။

‘၅-ပါးဒြါရာ၊ မေနာဒြါဟု၊ အာဝဇၨန္း ဒြိ’ ဆိုသည္ကား - ပၪၥဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ တစ္ပါး၊ မေနာဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ တစ္ပါး ဆိုလိုသည္။

‘ဟသိတုပၸါဒ္စိတ္’သည္ ဘုရား ရဟႏၲာမ်ား ျပံဳးစိတ္တည္း။
အဟိတ္ႀကိယာစိတ္ ၃-ပါး။

[ေပါင္း အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး။]

ကာမာဝစရကုသိုလ္စိတ္ ရွစ္ပါးကား - ေသာမနႆႏွင့္ယွဥ္ေသာ ကုသိုလ္စိတ္ တစ္ပါး၊ ဥေပကၡာႏွင့္ယွဥ္ေသာ ကုသိုလ္စိတ္ တစ္ပါး၊ ထို ၂-ပါးသည္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္ မယွဥ္အားျဖင့္ ၂-ပါး ၂-ပါးစီ ျပားျပန္၏။
ထို ၄-ပါးသည္ သခၤါရ ရွိ, မရွိအားျဖင့္ ၂-ပါး ၂-ပါးစီ ျပားျပန္၏။
ကာမကုသိုလ္စိတ္ ရွစ္ပါး ျဖစ္၏။
မဟာကုသိုလ္စိတ္ ရွစ္ပါးလည္း ေခၚ၏။

[မဟာဝိပါက္စိတ္ ရွစ္ပါး၊ မဟာႀကိယာစိတ္ ရွစ္ပါး၊ ထိုနည္းတူ]

ကာမေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး ျဖစ္၏။

အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါး၊ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါး၊ ကာမေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး၊ ေပါင္း ကာမစိတ္ ၅၄-ပါး ျဖစ္၏။

႐ူပဝစရစ်ာန္စိတ္ ၁၅-ပါး၊ အ႐ူပါဝစရစ်ာန္စိတ္ ၁၂-ပါး၊ ေလာကုတၱရာအက်ဥ္း မဂ္စိတ္ ၄-ပါး၊ ဖိုလ္စိတ္ ၄-ပါး၊ ေလာကုတၱရာအက်ယ္မဂ္စိတ္ ၂၀၊ ဖုိလ္စိတ္ ၂၀၊ စိတ္ဝိညာဏ္အျပား ၁၂၁-ပါး။

ဝိညာဏကၡႏၶာ အက်ယ္ ၿပီး၏။


ခႏၶာငါးပါး

(၇)



သဗၺစိတၱသာဓာရဏ၊ သဗၺာကုသလစိတၱသာဓာရဏ၊ သဗၺေသာဘဏစိတၱသာဓာရဏ၊ ဆက္ဆံ ယွဥ္ဘက္၊ အနက္ သာဓာရဏ၊ ထိုသံုးဝတြင္ -
ေမာဟစသည္၊ ေစ ေလးမည္မွာ၊ သဗၺာ ကုသလ၊ အမည္ရ၏။
အေမာဟၾကဥ္၊ ဆယ့္ကိုးလွ်င္မူ၊ မွတ္ယူသဗၺ၊ ေသာဘဏတည္း။
သဗၺစိတၱ၊ ပကိဏ္းဆကို၊ အညသမာန္း၊ ေခၚ႐ိုးတမ္းတည္း။
သမာန္းအည၊ ေတရသႏွင့္၊ အကုသလ၊ ဓမၼဆယ့္ေလး၊ ေပါင္းေထြးတံုျပန္၊ ႏွစ္ဆယ့္ခြန္ကား၊ ဝိညာဏ္ ဆယ့္ႏွစ္၊ အကုညစ္၌၊ ျဖစ္ပ်က္တူကြ၊ ယွဥ္ၾကကုန္၏။

ဆႏၵၾကဥ္လစ္၊ အဥ္ ဆယ့္ႏွစ္မူ၊ ဆယ့္ရွစ္အဟိတ္၊ ဝိညာဏ္စိတ္မွာ၊ ျဖစ္သည္သာတည္း။
တျဖာအည၊ ေတရသႏွင့္၊ ေသာဘဏအျပား၊ ႏွစ္ဆယ့္ငါးကား၊ ႂကြင္းျငား ကာမ၊ ေသာဘဏႏွင့္၊ ႐ူပ႐ူပါ၊ ေလာကုတ္မွာလွ်င္၊ အကုန္ယွဥ္၏။

ထိုတြင္ေထြလာ၊ ယထာရဟ၊ သဂၤဟမွာ၊ က်မ္း၌လာၿပီး၊
ပါယ္႐ြာေလးရပ္၊ လူနတ္ခုနစ္၊ ဆယ္တစ္ဌာန၊ ဘံုကာမႏွင့္၊ ႐ူပျဗဟၼာ၊ ဆယ့္ငါး႐ြာ၌၊ ခႏၶာငါးဝ၊ အစံုရ၏။

အ႐ူပျဗဟၼာ၊ ေလးဘံုမွာမူ၊ ခႏၶာေလးအင္၊
အသညသတ္၊ ဘံုတစ္ရပ္မွာ၊ ႐ုပ္ခႏၶာေပ။

ေျမ,ေရ,ေတာ,ေတာင္၊ ဘံုေဆာင္ျပာသာဒ္၊ စရပ္ ေက်ာင္းအိမ္၊ ႀကိဳးႀကိမ္သစ္ဝါး၊ ဝတ္စားတန္ဆာ၊ ရတနာေ႐ႊေငြ၊ ေသၿပီးအေလာင္း၊ သက္မဲ့ေပါင္းမွာ၊ ႐ုပ္ခႏၶာတည္း။

ပမာ ေရျမႇဳပ္၊ ႐ုပ္ႏွင့္ယွဥ္ဖက္၊ ေရပြက္ ေဝဒနာ၊ သညာ တံလွ်ပ္၊ တရပ္ သခၤါရ၊ ငွက္ေပ်ာက်၏၊ ဓမၼဝိညာဥ္၊ မ်က္လွည့္ယွဥ္သည္၊ ငါးအင္ .. ႏွစ္မဲ့ခႏၶာတည္း။


သာဓာရဧသဒၵါသည္ အတူတကြ ျဖစ္ဖက္ ပ်က္ဖက္ ယွဥ္ဖက္ တြဲဖက္ ဆက္ဆံၾကျခင္း အနက္ကို ေဟာသည္။
[သဗၺစိတၱသာဓာရဏတစ္ပါး၊ သဗၺာကုသလစိတၱသာဓာရဏတစ္ပါး၊ သဗၺေသာဘဏစိတၱသာဓာရဏတစ္ပါး ဟူ၍ သာဓာရဏအျပား သံုးပါး ရွိ၏။]

ဖႆ၊ ေစတနာ၊ ဧကဂၢတာ၊ ဇီဝိတ၊ မနသိကာရ ဟူေသာ သခၤါရကၡႏၶာတရား ငါးပါး၊
ေဝဒနာ တစ္ပါး၊ သညာ တစ္ပါး၊ ဤေစတသိက္တရား ၇-ပါးသည္ စိတ္အလံုးစံုတို႔ႏွင့္ ဆက္ဆံေသာေၾကာင့္ သဗၺစိတၱသာဓာရဏ မည္၏။
[စိတ္အက်ဥ္း ၈၉-ခု၊ အက်ယ္ ၁၂၁-ခုတို႔တြင္ ဘယ္စိတ္မွာမဆို ထို ၇-ပါး အၿမဲ ပါရွိ၏။]

ထိခိုက္႐ွနရွိ၍ ေျခဖဝါးအျပင္၌ က်င္နာျခင္းျဖစ္ရာ ဌာနမွာ ကာယဝိညာဏ္စိတ္ ျဖစ္ေပၚေသာအခါ ထိုေစတသိက္ ၇-ပါး ပါရွိ၏။
ခႏၶာေလးပါး ရ၏။ က်င္နာရာဌာနရွိ ႐ူပကၡႏၶာႏွင့္ ေပါင္းသည္ရွိေသာ္ က်င္နာဆဲအခါ၌ ေျခဖဝါးအျပင္မွာ ခႏၶာငါးပါး ရွိေန၏။
က်င္နာျခင္း ေပ်ာက္ကင္းေသာအခါ၌ နာမ္ခႏၶာ ၄-ပါး ခ်ဳပ္ဆံုး၏။ ႐ူပကၡႏၶာသာ က်န္၏။

မ်က္လံုးအိမ္တြင္းမွာ ျမင္မႈ ျဖစ္ေပၚဆဲအခါ၌လည္း မ်က္လံုးမွာ ခႏၶာငါးပါး ရွိေန၏။
နားတြင္း ႏွာေခါင္းတြင္း လွ်ာအျပင္တို႔၌လည္း ထို႔အတူတည္း။

ေမာဟ၊ အဟိရိက၊ အေနာတၱပၸ၊ ဥဒၶစၥ၊ ဤေလးပါးသည္ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ခုလံုးမွာ အၿမဲပါေသာေၾကာင့္ သဗၺာကုသလ စိတၱသာဓာရဏ မည္၏။

အေမာဟကို ၾကဥ္၍ သဒၶါအစ စိတၱဳဇုကတာ အဆံုးရွိေသာ ေစတသိက္ ၁၉-ပါးတို႔သည္ ကာမေသာဘဏစိတ္ ၂၄-ပါး၊ ႐ူပစိတ္ ၁၅-ပါး၊ အ႐ူပစိတ္ ၁၂-ပါး၊ ေလာကုတၱရာစိတ္ အက်ဥ္းရွစ္ပါး၊ အက်ယ္ ေလးဆယ္တို႔ႏွင့္ အကုန္ယွဥ္ေသာေၾကာင့္ သဗၺေသာဘဏစိတၱသာဓာရဏ မည္ကုန္၏။

သဗၺစိတၱသာဓာရဏ ေစတသိက္ ၇-ပါးႏွင့္ ပကိဏ္းေစတသိက္ ၆-ပါး၊ ဤ ၁၃-ပါးကို အညသမာန္းေစတသိက္ ေခၚ၏။
ထို အညသမာန္းေစတသိက္ ၁၃-ပါး၊ အကုသိုလ္ ေစတသိက္ ၁၄-ပါး၊ ဤ ၂၇-ပါးတို႔သည္ အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါးတို႔၌ ထိုက္သည္အားေလ်ာ္စြာ ယွဥ္ၾကကုန္၏။

ဆႏၵၾကဥ္ေသာ အညသမာန္း ၁၂-ပါးတုိ႔သည္ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ပါးတို႔၌ ထိုက္သည္အားေလ်ာ္စြာ ယွဥ္ၾကကုန္၏။

အညသမာန္း ၁၃-ပါး၊ ေသာဘဏေစတသိက္ ၂၅-ပါး၊ ဤ ၃၈-ပါးတို႔သည္ အလံုးစံုေသာ ေသာဘဏစိတ္ အက်ဥ္း ၅၉-ပါး၊ အက်ယ္ ၉၁-ပါးတို႔၌ ထိုက္သည္အားေလ်ာ္စြာ ယွဥ္ၾကကုန္၏။

‘ထိုတြင္ ေထြလာ၊ ယထာရဟ၊ သဂၤဟ’ ဆိုသည္ကား - အကုသိုလ္စိတ္ ၁၂-ပါးတို႔၌ ေစတသိက္ ၂၇-ပါးရသည္ဆိုေသာ္လည္း ထို ၂၇-ပါးတို႔တြင္ အခ်ိဳ႕ေသာ ေစတသိက္သည္ အခ်ိဳ႕ေသာ အကုသိုလ္စိတ္၌ ယွဥ္ၾကကုန္၏။

ဝိစိကိစၧာေစတသိက္သည္ ဝိစိကိစၧာသမၸယုတ္စိတ္ တစ္ခု၌သာ ယွဥ္၏။

ေဒါသ၊ ဣႆာ၊ မစၧရိယ၊ ကုကၠဳစၥ၊ ဤေလးခုတို႔သည္ ေဒါသမူစိတ္ ၂-ခုတို႔၌သာ ယွဥ္ကုန္၏။

ဒိ႒ိေစတသိက္သည္ ေလာဘမူ ဒိ႒ိသမၸယုတ္စိတ္ ၄-ခု၌သာ ယွဥ္၏။

မာနေစတသိက္သည္ ေလာဘမူ ဒိ႒ိဝိပၸယုတ္စိတ္ ၄-ခု၌သာ ယွဥ္၏။

ထိန မိဒၶ ေစတသိက္ ၂-ပါးသည္ သသခၤါရိကစိတ္ ငါးခု၌သာ ယွဥ္၏။

ေလာဘေစတသိက္သည္ ေလာဘမူစိတ္ ၈-ခု၌သာ ယွဥ္၏။

ဆႏၵၾကဥ္ေသာ အညသမာန္း ၁၂-ခုသည္ အဟိတ္စိတ္ ၁၈-ခုတို႔၌ ယွဥ္သည္ ဆိုေသာ္လည္း ထို ၁၂-ခုတို႔တြင္ ပီတိေစတသိက္သည္ ေသာမနႆသႏၲီရဏစိတ္၊ ဟသိတုပၸါဒ္စိတ္တို႔၌သာ ယွဥ္၏။

ဝိတက္၊ ဝိစာရ၊ အဓိေမာကၡတို႔သည္ ေဒြပၪၥဝိညာဏ္ ၁၀-တို႔၌ မယွဥ္ကုန္။ ႂကြင္းေသာ အဟိတ္စိတ္ ၈-ခုတို႔၌သာ ယွဥ္ကုန္၏။

အညသမာန္း ၁၃-ခု၊ ေသာဘဏေစတသိက္ ၂၅-ခု၊ ဤ ၃၈-ခုတို႔သည္ ေသာဘဏစိတ္ အက်ဥ္း ၅၉-ခု၊ အက်ယ္ ၉၁-ခုတို႔၌ ယွဥ္သည္ဆိုျငားေသာ္လည္း ထို ၃၈-ခုတို႔တြင္ ဝိတက္သည္ ကာမေသာဘဏစိတ္ႏွင့္ ပထမစ်ာန္စိတ္တို႔၌သာ ရ၏။

ဝိစာရသည္ ကာမေသာဘဏစိတ္ႏွင့္ ပထမစ်ာန္စိတ္၊ ဒုတိယစ်ာန္စိတ္တို႔၌သာ ရ၏။

ပီတိသည္ ကာမေသာမနႆစိတ္ႏွင့္ ပထမစ်ာန္စိတ္၊ ဒုတိယစ်ာန္စိတ္၊ တတိယစ်ာန္စိတ္တို႔၌သာ ရ၏။

အေမာဟေစတသိက္သည္ ကာမေသာဘဏဉာဏသမၸယုတ္စိတ္ ၁၂-ခုႏွင့္ ႐ူပ, အ႐ူပ, ေလာကုတၱရာစိတ္တို႔၌သာ ရ၏။

ဝိရတီသံုးခုသည္ မဟာကုသိုလ္စိတ္ ၈-ခုႏွင့္ ေလာကုတၱရာစိတ္တို႔၌သာ ရ၏။

အပၸမညာ ၂-ခုသည္ မဟာကုသိုလ္ မဟာႀကိယာတို႔ႏွင့္ ႐ူပါဝစရ ပထမစ်ာန္၊ ဒုတိယစ်ာန္၊ တတိယစ်ာန္၊ စတုတၳစ်ာန္စိတ္ တို႔၌သာ ရ၏။

ဤသို႔ အစရွိသည္ျဖင့္ ေထြေထြလာလာ ယထာရဟ ေဝဖန္ရန္ သမၸေယာဂနည္း၊ သဂၤဟနည္း အမ်ားရွိသည္ကို အဘိဓမၼာက်မ္းဂန္မ်ားမွာ လာရွိတိုင္း မွတ္ယူၾကေလ ဆိုလိုသည္။

၃၁-ဘံုတြင္ အသညသတ္ဘံုမွာ ႐ူပကၡႏၶာ တစ္ပါးသာ ရ၏။

အ႐ူပေလးဘံုတို႔မွာ ႐ူပကၡႏၶာကို မရ၊ နာမကၡႏၶာ ၄-ပါးကိုသာ ရ၏။

ႂကြင္းေသာ ၂၆-ဘံုတို႔မွာ ခႏၶာငါးပါးလံုးကို ရ၏။
သက္မဲ့ဝတၳဳမ်ိဳးတို႔မွာ ဥတုဇ႐ုပ္ ခႏၶာတစ္ပါးသာ ရ၏။

ခႏၶာငါးပါးတို႔တြင္ -
႐ူပကၡႏၶာသည္ ေရျမႇဳပ္ႏွင့္ တူ၏။
ေဝဒနကၡႏၶာသည္ ေရပြက္ႏွင့္ တူ၏။
သညာကၡႏၶာသည္ တံလွ်ပ္ႏွင့္ တူ၏။ [လင္းလွ်ပ္လည္း ေခၚ၏။]
သခၤါရကၡႏၶာသည္ ငွက္ေပ်ာတံုးႏွင့္ တူ၏။
ဝိညာဏကၡႏၶာသည္ မ်က္လွည့္ႏွင့္ တူ၏။

ခႏၶာငါးပါး အခဏ္း ၿပီး၏။


အာယတနခဏ္း

(၈)



ေထြေထြလာလာ၊ မ်ားတကာတို႔၊ တည္ရာစုရာ၊ သက္ေရာက္ရာကို၊ အာယတန၊ ေခၚဆိုၾက၏။

ဌာန, ကရဏ၊ စသည္အနက္၊ အမ်ားထြက္၏။

စကၡဳ, ေသာတ, ဃာန, ဇိဝွါ၊ ကာယ, မေနာ၊ သေဘာတရား၊ ဤ ၆-ပါးမူ၊ ကိုယ္တြင္းဟူဘိ၊ အဇၥ်တၱိက၊ အမည္ ရ၏။

႐ူပ, သဒၵါ၊ ဂႏၶာ, ရသ၊ ေဖာ႒ဗၺႏွင့္၊ ဓမၼဟူသည္၊ ဤ ၆-မည္ကား၊ ဗာဟီရာယတန၊ အမည္ ရ၏။

မနမွာမူ၊ ၆-ျဖာဝိညာဥ္၊ ဓမၼတြင္မူ၊ အစဥ္ပါလစ္၊ ေရွ႕ဆယ့္တစ္မွ၊ က်န္သမွ်တည္း။

အာဒိတၱသုတ္၊ ေဖာ္ျပထုတ္မူ -
“စကၡဳ ဘိကၡေဝ အာဒိတၱံ၊ ေကန အာဒိတၱံ၊ ရာဂဂၢိနာ အာဒိတၱံ၊ ေဒါသဂၢိနာ အာဒိတၱံ၊ ေမာဟဂၢိနာ အာဒိတၱံ၊ ဇာတိယာ ဇရာယ မရေဏန ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆု-ပါယာေသဟိ အာဒိတၱႏၲိ ဝဒါမိ၊
ေသာတံ အာဒိတၱံ၊ ဃာနံ အာဒိတၱံ၊ ဇိဝွါ အာဒိတၱာ၊ ကာေယာ အာဒိေတၱာ၊ မေနာ အာဒိေတၱာ၊ ႐ူပါ အာဒိတၱာ၊ သဒၵါ အာဒိတၱာ၊ ဂႏၶာ အာဒိတၱာ၊ ရသာ အာဒိတၱာ၊ ေဖာ႒ဗၺာ အာဒိတၱာ၊ ဓမၼာ အာဒိတၱာ၊ ေကန အာဒိတၱာ၊ ရာဂဂၢိနာ အာဒိတၱာ၊ ေဒါသဂၢိနာ အာဒိတၱာ၊ ေမာဟဂၢိနာ အာဒိတၱာ၊ ဇာတိယာ ဇရာယ မရေဏန ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာေသဟိ အာဒိတၱာတိ ဝဒါမိ”

ပါဠိေတာ္လွစ္၊ မီးဆယ့္တစ္ကို၊ ဆယ့္ႏွစ္ အာယတန၊ ေျမႇာက္ပြားကမူ၊ တစ္ရာ့သံုးဆယ္၊ ႏွစ္ပါးကယ္သား၊ အက်ယ္ မီးေပါင္း၊ ပြားတံုေရွာင္းသည္၊ ေထာင္းေထာင္း .. ေတာက္ေလာင္မစဲတည္း။


‘အာယတန’ ဆိုသည္ကား လူအမ်ားတို႔ သက္ေရာက္ရာ ေလွဆိပ္ႀကီး၊ သေဘၤာဆိပ္ႀကီး၊ ေစ်း႐ုံႀကီး၊ ဇာတ္႐ုံႀကီးမ်ားကဲ့သို႔ တစ္ေယာက္ေသာသူ၏ ကုိယ္ခႏၶာမွာ ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာ အာ႐ုံတရား၊ အာ႐ုံဟူေသာတရားတို႔၏ တည္ရာ စုေဝးရာ သက္ေရာက္ရာျဖစ္ေသာ အနက္ကို ဆိုသည္။
ထိုအာယတနသဒၵါသည္ တည္ရာဌာနအနက္၊ အေၾကာင္း ကာရဏအနက္ စသည္ျဖင့္ မ်ားေသာအနက္ ရွိ၏။

စကၡာယတန၊ ေသာတာယတန၊ ဃာနာယတန၊ ဇိဝွါယတန၊ ကာယာယတန၊ မနာယတန ဟူ၍ အဇၥ်တၱိကာယတန ၆-ပါး၊ သတၱဝါတို႔၏ သႏၲာန္၌သာ ရေကာင္းေသာေၾကာင့္ အဇၥ်တၱိက ေခၚသည္။

႐ူပါယတန၊ သဒၵါယတန၊ ဂႏၶာယတန၊ ရသာယတန၊ ေဖာ႒ဗၺာယတန၊ ဓမၼယတန ဟူ၍ ဗာဟိရာယတန ၆-ပါး၊ အဇၥ်တၱိကာယတနတို႔မွ အပျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဗာဟိရ ေခၚသည္။

စကၡဳပသာဒ႐ုပ္ စသည္သည္ စကၡာယတန စသည္ မည္၏။ ႐ူပကၡႏၶာအက်ယ္မွာ လာရွိခဲ့ၿပီ။

ဝိညာဏကၡႏၶာႀကီးကို မနာယတန ဆိုသည္။

ေဝဒနာကၡႏၶာ၊ သညာကၡႏၶာ၊ သခၤါရကၡႏၶာစုႏွင့္ အာေပါဓာတ္တစ္ခု၊ ဘာဝ႐ုပ္ ၂-ခု၊ ဟဒယဝတၳဳ႐ုပ္ တစ္ခု၊ ဇီဝိတ႐ုပ္ တစ္ခု၊ အာဟာရ႐ုပ္ တစ္ခု၊ အာကာသဓာတ္ တစ္ခု၊ ဝိညတ္႐ုပ္ ၂-ခု၊ ဝိကာရ႐ုပ္ ၃-ခု၊ လကၡဏ႐ုပ္ ၄-ခု ဟူေသာ သုခုမ႐ုပ္ ၁၆-ခု၊ အသခၤတ မဟာနိဗၺာန္ႀကီး၊ ဤတရားစုကို ဓမၼာယတန ဆိုသည္။

ရာဂမီး၊ ေဒါသမီး၊ ေမာဟမီး၊ ဇာတိမီး၊ ဇရာမီး၊ မရဏမီး၊ ေသာကမီး၊ ပရိေဒဝမီး၊ ဒုကၡမီး၊ ေဒါမနႆမီး၊ ဥပါယာသမီး၊ ဤကား မီး ၁၁-ပါးတည္း။
ေလာကီအာယတန ၁၂-ပါးတို႔တြင္ တစ္ပါး တစ္ပါးမွာ မီး ၁၁-ပါး ၁၁-ပါးစီ ေတာက္ေလာင္လ်က္ ရွိ၏။
တစ္ပါး တစ္ပါးမွ မီး ၁၁-ပါးစီ ထြက္ႏိုင္၏။
အာဒိတၱသုတ္ ပါဠိေတာ္ႀကီးအတိုင္း မွတ္ေလ။

အာယတနခဏ္း ၿပီး၏။


ဓာတ္ခဏ္း

(၉)



သတၱဝါအလို၊ ပုဂၢိဳလ္အၾကိဳက္၊ မလိုက္မစား၊ မငဲ့ျငားဘဲ၊ ေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ၊ သူ႔ျခင္းရာႏွင့္၊ သူ႔သဘာဝ၊ သူ႔ကိစၥကို၊ ေဆာင္ၾကသမႈ၊ အေၾကာင္းျပဳ၍၊ ဓာတ္ဟုသညာ၊ အစဥ္လာ၏။

မနာယတန၊ တစ္ခုမွ်ကို၊ သတၱဝိညာဏဓာတ္၊ ေဝဖန္လတ္က၊ ဓာတ္၏အခ်က္၊ ဆယ့္ရွစ္ထြက္၏။

စကၡဳဝိညာဏ္ဓာတ္၊ ေသာတဝိညာဏ္ဓာတ္၊ ဃာနဝိညာဏ္ဓာတ္၊ ဇိဝွါဝိညာဏ္ဓာတ္၊ ကာယဝိညာဏ္ဓာတ္၊ မေနာဓာတ္၊ မေနာဝိညာဏ္ဓာတ္၊ ခုနစ္ရပ္တြင္၊ ပၪၥဝဇၨန္း၊ သမၸဋိစ္ေဒြး၊ ေပါင္းေရးသံုးရပ္၊ မေနာဓာတ္တည့္၊ ႂကြင္းလတ္သေဘာ၊ မေနာဝိညာဏ္၊ ခုနစ္ဆယ္ေျခာက္၊ ရတံုေျမာက္၏။

အေလ်ာက္ဘာဝ၊ ျပင္ဓာတ္က်၍၊ သတၱဇီဝ၊ အတၱမဟုတ္၊ ႐ုပ္ဓာတ္နာမ္ဓာတ္၊ ေပါင္းစပ္ပူးတြဲ၊ အခဲအစု၊ ဝတၳဳႀကီးငယ္၊ အထယ္အလိပ္၊ နိမိတ္သႏၲာန္၊ ဟန္္ပန္လံုးစံု၊ ကင္းဆိတ္တံု၍ -

“စကၡဳၪၥ ပဋိစၥ ႐ူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။

ေသာတၪၥ ပဋိစၥ သေဒၵစ ဥပၸဇၨတိ ေသာတဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။

ဃာနၪၥ ပဋိစၥ ဂေႏၶစ ဥပၸဇၨတိ ဃာနဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။

ဇိဝွၪၥ ပဋိစၥ ရေသစ ဥပၸဇၨတိ ဇိဝွါဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။

ကာယၪၥ ပဋိစၥ ေဖာ႒ေဗၺစ ဥပၸဇၨတိ ကာယဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။

မနၪၥ ပဋိစၥ ဓေမၼစ ဥပၸဇၨတိ မေနာဝိညာဏံ၊
တိဏၰံ သဂၤတိ ဖေႆာ၊
ဖႆပစၥယာ ေဝဒနာ၊
ေဝဒနာပစၥယာ တဏွာ၊
တဏွာပစၥယာ ဥပါဒါနံ၊
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ၊
ဘဝပစၥယာ ဇာတိ၊
ဇာတိပစၥယာ ဇရာ မရဏ ေသာက ပရိေဒဝ ဒုကၡ ေဒါမနႆုပါယာသာ သမ႓ဝႏၲိ၊
ဧဝ ေမ တႆ ေကဝလႆ ဒုကၡကၡႏၶႆ သမုဒေယာ ေဟာတိ။”
ပါဠိအထြက္၊ ဓာတ္ေဆာင္ခ်က္ကို၊ နက္နက္နယ္နယ္၊ သိရန္ျခယ္သည္၊ အက်ယ္ .. ဓာတုကထာတည္း။


အာယတန ၁၂-ပါးတို႔တြင္ မနာယတနတစ္ပါးကို ဓာတ္အားျဖင့္ ေဝဖန္ေသာ္ ဝိညာဏဓာတ္ ၇-ပါး ပြားသည္ျဖစ္၍ ဓာတ္ ၁၈-ပါး ျဖစ္၏။

စကၡဳဓာတ္၊ ေသာတဓာတ္၊ ဃာနဓာတ္၊ ဇိဝွါဓာတ္၊ ကာယဓာတ္၊ ႐ူပဓာတ္၊ သဒၵဓာတ္၊ ဂႏၶဓာတ္၊ ရသဓာတ္၊ ေဖာ႒ဗၺဓာတ္၊ စကၡဳဝိညာဏဓာတ္၊ ေသာတဝိညာဏဓာတ္၊ ဃာနဝိညာဏဓာတ္၊ ဇိဝွါဝိညာဏဓာတ္၊ ကာယဝိညာဏဓာတ္၊ မေနာဓာတ္၊ မေနာဝိညာဏဓာတ္၊ ဓမၼဓာတ္တည္း။

ထို ၁၈-ပါးတို႔တြင္ -
မေနာဓာတ္ဆိုသည္ကား - ပၪၥဒြါရာဝဇၨန္းစိတ္ႏွင့္ သမၸဋိစၧိဳင္းေဒြး၊ ဤ ၃-ပါးကို ေခၚသတည္း။ ႂကြင္းေသာ မေနာဝိညာဏ္စိတ္ ၇၆-ပါးကို မေနာဝိညာဏဓာတ္ ဆိုသည္။

ပုဂၢိဳလ္မဟုတ္ သတၱဝါမဟုတ္ အတၱမဟုတ္ ဇီဝမဟုတ္၊ ပုဂၢိဳလ္သတၱဝါ၏ အလိုသို႔လည္း မလိုက္၊ အသီးသီး သူ႔အျခင္းအရာႏွင့္ သူ႔သဘာဝ သူ႔ကိစၥကိုသာ ႐ြက္ေဆာင္ၾကေသာေၾကာင့္ ဓာတ္မည္၏။

ေျမဓာတ္သည္ ခက္မာေသာ အျခင္းအရာႏွင့္ တပါးေသာ ႐ုပ္ဓာတ္တို႔၏ တည္ရာ မွီရာကိစၥကိုသာ ႐ြက္ေဆာင္ေသာေၾကာင့္ ဓာတ္မည္၏။

ေရဓာတ္သည္ ဖြဲ႕စည္းေသာ အျခင္းအရာႏွင့္ တပါးေသာ ႐ုပ္ဓာတ္တို႔၏ ေပါင္းစုေထြးခဲျခင္း ကိစၥကိုသာ ႐ြက္ေဆာင္ေသာေၾကာင့္ ဓာတ္မည္၏။

ဤသို႔ စသည္ျဖင့္ ျပဆိုဖြယ္ က်ယ္ဝန္း၏။
“စကၡဳၪၥ ပဋိစၥ ႐ူေပစ ဥပၸဇၨတိ စကၡဳဝိညာဏံ” အစရွိသည္ျဖင့္ ေဟာေတာ္မူေသာ ပါဠိေတာ္၏အထြက္ အနက္သေဘာလည္း ဓာတ္တို႔၏ ေဆာင္မႈပင္တည္း။

ဓာတ္ခဏ္း ၿပီး၏။


သစၥာခဏ္း

(၁၀)



အဓြန္႔ရွည္စြာ၊ ဘယ္မွ်ၾကာလည္း၊ တခါတဖန္၊ မေဖာက္ျပန္ဘဲ၊ အစဥ္အၿမဲကို၊ သစၥာဆို၏။

ထိုသစၥာကား၊ ေလးေထြျပား၏၊ ေလးပါးသ႐ုပ္၊ အမွန္ထုတ္ေသာ္ - ဒုကၡသစၥာ၊ သမုဒယသစၥာ၊ နိေရာဓသစၥာ၊ မဂၢသစၥာ။

ခႏၶာငါးလီ၊ ဘံုေလာကီကို၊ ဒုကၡဆိုေလာ။
ထိုဒုကၡေပါင္း၊ ပြားေၾကာင္းအမႈ၊ ေလာဘစုမွာ၊ သမုဒယ အမည္ရ၏။
ေလာဘခပင္း၊ အႂကြင္းမရွိ၊ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းဘိသည့္၊ သႏၲိသေဘာ၊ အစဥ္ေခ်ာကို၊ နိေရာဓဟူ။
ရွစ္ဆူသီးသီး၊ မဂၢင္ႀကီးကို၊ မဂၢဆို၏။

ထိုမဂၢင္မွာ-
၁။ သမၼာဒိ႒ိ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အျမင္ကိုသာ ျမင္ျခင္း တစ္ပါး၊
၂။ သမၼာသကၤေပၸါ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အၾကံကိုသာ ၾကံျခင္း တစ္ပါး၊
၃။ သမၼဝါစာ - ေကာင္းျမတ္ေသာ စကားကိုသာ ေျပာဆိုျခင္း တစ္ပါး၊
၄။ သမၼာကမၼႏၲ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အမႈကိုသာ ျပဳလုပ္ျခင္း တစ္ပါး၊
၅။ သမၼာအာဇီေဝါ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အသက္ေမြးမႈျဖင့္သာ အသက္ေမြးျခင္း တစ္ပါး၊
၆။ သမၼာဝါယာေမာ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အလုပ္ကိုသာ အားထုတ္ျခင္း တစ္ပါး၊
၇။ သမၼာသတိ - ေကာင္းျမတ္ေသာ တရားတို႔၌ မေမ့မေလ်ာ့ျခင္း တစ္ပါး၊
၈။ သမၼာသမာဓိ - ေကာင္းျမတ္ေသာ အာ႐ုံတို႔၌ စိတ္၏ တည္ၾကည္ျခင္း တစ္ပါး၊
ဤရွစ္ပါးတြင္၊ ေဖာက္ျပားမရွိ၊ ေျဖာင့္မွန္ဘိမွ၊ အရိယသစၥာ၊ ေခၚထိုက္စြာ၏။

သစၥာအနက္၊ ၄-ခ်က္စီတည့္၊ ဆယ့္ေျခာက္ရွိ၏။
၁။ ပီဠနေ႒ာ - အက်ဥ္းအၾကပ္ ႏွိပ္စက္တတ္ေသာ ဒုကၡသေဘာ၊
၂။ သခၤတေ႒ာ - အၿမဲမျပတ္ ျပဳျပင္အပ္ေသာ ဒုကၡသေဘာ၊
၃။ သႏၲာပေ႒ာ - ေၾကာင့္ၾကစိုက္ေရး၊ လြန္႐ႈပ္ေထြး၍၊ ေအးခြင့္မရ၊ ပူပန္ရေသာ ဒုကၡသေဘာ၊
၄။ ဝိပရိဏာမေ႒ာ - နိစၥျမင့္ရွည္၊ အတည္မၿမဲ၊ ေဖာက္လဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္တတ္ေသာ ဒုကၡသေဘာ၊

၁။ အာယူဟနေ႒ာ - ဒုကၡဝတၳဳ ဒုကၡမႈတို႔ကိုသာ အၿမဲစုေဆာင္းတတ္ေသာ သမုဒယသေဘာ၊
၂။ နိဒါနေ႒ာ - ဒုကၡလက္စ မျပတ္ရေအာင္ အၿမဲေဆာင္ႏွင္းတတ္ေသာ သမုဒယသေဘာ၊
၃။ သံေယာဂေ႒ာ - ဒုကၡစက္မွ မထြက္ရေအာင္ အၿမဲဖြဲ႕ေႏွာင္တတ္ေသာ သမုဒယသေဘာ၊
၄။ ပလိေဗာဓေ႒ာ - ဒုကၡစက္မွ မထြက္ရေအာင္ ေႏွာင့္ယွက္တတ္ေသာ သမုဒယသေဘာ၊

၁။ နိႆရဏေ႒ာ - ဒုကၡစက္မွ ထြက္ေျမာက္ ကၽြတ္လြတ္ျခင္းဟူေသာ နိေရာဓသေဘာ၊
၂။ ပဝိေဝကေ႒ာ - ေတဘုမၼက ဒုကၡအသင္း ေႏွာင့္ယွက္ျခင္းမွ ဆိတ္ကင္းျခင္းဟူေသာ နိေရာဓသေဘာ၊
၃။ အသခၤတေ႒ာ - သခၤါရဒုကၡခပင္းမွ ကင္းလြတ္ျခင္းဟူေသာ နိေရာဓသေဘာ၊
၄။ အမတေ႒ာ - အဖန္ဖန္ ေသေၾကပ်က္ဆံုးျခင္းမွ ကင္းလြတ္ျခင္းဟူေသာ နိေရာဓသေဘာ၊

၁။ နိယ်ာနေ႒ာ - ဒုကၡဘက္မွ ဆန္တက္ထြက္ေျမာက္ေၾကာင္းဟူေသာ မဂၢသေဘာ၊
၂။ ေဟတုေ႒ာ - ေလာကုတၱရာ ဂုဏ္က်က္သေရအေပါင္းတို႔ ေကာင္းစြာ တည္ရာ၏အျဖစ္ဟူေသာ မဂၢသေဘာ၊
၃။ ဒႆနေ႒ာ - သစၥာေလးအင္ နိဗၺာန္ခြင္ကို အျမင္ေပါက္ေရာက္ျခင္းဟူေသာ မဂၢသေဘာ၊
၄။ အာဓိပေတယ်ေ႒ာ - တဏွာ၏ ကၽြန္အျဖစ္မွ စင္စစ္လြတ္ၿပီး ႀကီးျမတ္ျခင္းဟူေသာ မဂၢသေဘာ၊

သစၥာေလးခ်က္၊ အနက္သေဘာ၊ ေဟာရန္သြယ္သြယ္၊ မဆံုးဖြယ္သည္၊ အက်ယ္ .. သစၥကထာတည္း။


‘သစၥာ’ ဆိုသည္ကား - ဘဝကမ႓ာ အသေခၤ်ၾကာေသာ္လည္း တခါတရံမွ် မေဖာက္မျပန္ မွန္ကန္ေသာ သေဘာကို ဆိုသည္။

ခႏၶာငါးပါးသည္ ပီဠန႒, သခၤတ႒, သႏၲာပ႒, ဝိပရိဏာမ႒ ဟူေသာ မၿငိမ္းခ်မ္းမႈအခ်က္ အနက္ေလးပါးတို႔ႏွင့္ အၿမဲယွဥ္သည္ျဖစ္၍ အနမတဂၢ သံသရာတြင္ ဘယ္အခါမွာမွ ဒုကၡဟူေသာ ပညတ္အခ်က္ ပ်က္ကြက္ျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္ၿမဲေလေသာေၾကာင့္ ဒုကၡသစၥာ မည္၏။

တဏွာသည္ အာယူဟန႒, နိဒါန႒, သံေယာဂ႒, ပလိေဗာဓ႒ ဟူေသာ ဒုကၡပြားမ်ားေၾကာင္းအခ်က္ အနက္ေလးပါးတို႔ႏွင့္ အၿမဲျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ အနမတဂၢ သံသရာတြင္ ဘယ္အခါမွာမွ ဒုကၡသမုဒယဟူေသာ ပညတ္အခ်က္ ပ်က္ကြက္ျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္ၿမဲေလေသာေၾကာင့္ သမုဒယသစၥာ မည္၏။

နိဗၺာန္သည္ နိႆရဏ႒, ပဝိေဝက႒, အသခၤတ႒, အမတ႒ ဟူေသာ ဒုကၡခပ္သိမ္း ၿငိမ္းရန္အခ်က္ အနက္ေလးပါးတို႔ႏွင့္ အၿမဲျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ အနမတဂၢ သံသရာတြင္ ဘယ္အခါမွာမွ ဒုကၡနိေရာဓဟူေသာ ပညတ္အခ်က္ ပ်က္ကြက္ျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္ၿမဲေလေသာေၾကာင့္ နိေရာဓသစၥာ မည္၏။

မဂၢင္ရွစ္ပါးသည္ နိယ်ာန႒, ေဟတြ႒, ဒႆန႒, အာဓိပေတယ်႒ ဟူေသာ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း လမ္းေကာင္းလမ္းမွန္အခ်က္ အနက္ေလးပါးတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုေလျခင္းေၾကာင့္ အနမတဂၢ သံသရာတြင္ ဘယ္အခါမွာမွ မဂၢဟူေသာ ပညတ္အခ်က္ ပ်က္ကြက္ျခင္းမရွိဘဲ အစဥ္ၿမဲေလေသာေၾကာင့္ မဂၢသစၥာ မည္၏။

လူခ်မ္းသာ နတ္ခ်မ္းသာ ျဗဟၼာခ်မ္းသာမ်ားသည္ အစဥ္ၿမဲသည္ မဟုတ္။
ပ်က္စီးျခင္းအဆံုးရွိေနေသာေၾကာင့္ ေဖာက္လဲေဖာက္ျပန္ျဖစ္တတ္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ိဳး ျဖစ္ေခ်၍ သုခသစၥာ မဟုတ္၊ ဒုကၡသစၥာသာ ျဖစ္၏။
ထိုခ်မ္းသာမ်ားကို ေပးတတ္ေသာ ကုသိုလ္ကံစုသည္လည္း ဒုကၡသစၥာကို ျဖစ္ေစတတ္ေသာ ကံမ်ိဳးျဖစ္ေခ်၍ ဒုကၡသစၥာမ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။

ပီဠန အစရွိေသာ သစၥာအနက္ ၁၆-ခ်က္တို႔၏ အက်ယ္ကို သိလိုမူကား ငါတို႔စီရင္ေသာ “သစၥတၳဒီပနီ”မွာ ယူၾကေလ။

သစၥာအက်ယ္ ၿပီး၏။

ခႏၶာ အာယတန ဓာတ္ သစၥာ လကၤာက်မ္း ဤတြင္ ၿပီးၿပီ။