ဉာဏ္စဥ္ ၁၆-ပါး ျဖစ္ပံု (ေညာင္ေလးပင္ဆရာေတာ္)

၁။ ‘နာမ႐ူပပရိေစၧဒ’စေသာ ဉာဏ္စဥ္ ၁၆-ပါး ျဖစ္ပံုကား -

အဆင္းျမင္ေသာအခါ အဆင္းႏွင့္မ်က္စိသည္ ဥပါဒါ႐ုပ္ မည္၏။

မဟာဘုတ္ကို မွီ၏။

ဥပါဒါ႐ုပ္ႏွင့္ မဟာဘုတ္သည္ ေဖာက္ျပန္တတ္ေသာ ႐ုပ္အစု မည္၏။

ထို အဆင္းကို သိျခင္း၊ ခံစားျခင္း၊ မွတ္ျခင္း၊ ၾကံစည္ျခင္း စသည္သည္ အာ႐ုံသို႔ ၫြတ္တတ္ေသာ နာမ္အစု မည္၏။

အဆင္းျမင္ရာ၌ ႐ုပ္အစု နာမ္အစုမွတပါး ဘာမွ် မရွိ။ ငါ, သူတပါး, ေယာက်္ား, မိန္းမ စသည္ မရွိ။

ျမင္သူမွ်ပင္ မရွိ။

အသံၾကားရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု၊

အနံ႔ယူရာ, အရသာစားရာ, အေတြ႕ထိရာ, အသိ-သိရာ၌၊ (ဝါ) စိတ္ကူးကူးရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု၊

ေလာဘျဖစ္ရာ, ေဒါသျဖစ္ရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု၊

သဒၶါျဖစ္ရာ, ပညာျဖစ္ရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု၊

ဝမ္းနည္းစရာ, ဝမ္းသာစရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု၊

ခ်စ္စရာ, မုန္းစရာ၌လည္း ႐ုပ္အစု နာမ္အစု။

လွည္းအိမ္, ဝင္႐ိုး, လွည္းဘီး စေသာ အေပါင္းကို လွည္းဟု အေခၚသာရွိသည္။ လွည္းမရွိ။

႐ုပ္နာမ္အေပါင္းကို ေယာက်္ားကိုယ္ေကာင္, မိန္းမကိုယ္ေကာင္ဟု အေခၚသာရွိသည္။ ေယာက်္ား မိန္းမ မရွိ။

ကန္းသူက သြားခ်င္၊ ျမင္သူက အက်ိဳး

ေက်ာတြင္ပိုး၍၊ အက်ိဳးၫႊန္လမ္း

သြားပံုဆန္းသို႔၊ ႐ုပ္ကန္းနာမ္က်ိဳး

ေက်ာကပ္ပိုး၏။

ေက်ာပိုးနာမ္႐ုပ္ ငါမဟုတ္။

ထန္းျမစ္ထက္ျခမ္း ႐ုပ္နာမ္ျခမ္းလွ်င္ ထက္ျခမ္းကြဲနာမ္႐ုပ္ မဟုတ္သူငါ ျမင္ေသာအခါ သကၠာယဒိိ႒ိကြာ၏။ အတၱဒိ႒ိအစြဲျပဳတ္၏။ ကလ်ာဏပုထုဇဥ္ျဖစ္၏။

ဤတြင္ ဒိ႒ိဝိသုဒၶိ ၿပီး၏။ (ဝါ) နာမ႐ူပပရိေစၧဒဉာဏ္ ၿပီး၏။

+++

၂။ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

အနာေတြ႕လွ်င္ အေၾကာင္းရွာရသည္။

သူငယ္ေတြ႕လွ်င္ မိခင္ရွာရသည္။

႐ုပ္နာမ္ေတြ႕လွ်င္ အနာသဖြယ္ သူငယ္အလား ႏွလံုးထား၍ ျဖစ္ေၾကာင္းရွာရသည္။

႐ုပ္အေၾကာင္းကား - ‘အဝိဇၨာ’, ‘တဏွာ’, ‘ဥပါဒါန္’, ‘ကံ’, ‘အာဟာရ’ - ငါးပါးျဖစ္သည္။

‘အဝိဇၨာ’, ‘တဏွာ’, ‘ဥပါဒါန္’ - အမိေၾကာင့္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္။

‘ကံ’ - အဘေၾကာင့္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္။

‘အာဟာရ’ - ႏို႔ထိန္းေထာက္ပံ့ျခင္းေၾကာင့္ ႐ုပ္ျဖစ္သည္။

နာမ္အေၾကာင္းကား မ်ားျပား၏။

ပသာဒ, ႏွလံုးသြင္း ကိုယ္တြင္းအေၾကာင္းေၾကာင့္ နာမ္ျဖစ္သည္။

အာ႐ုံ, အလင္းေရာင္ စေသာ ကိုယ္ပအေၾကာင္းေၾကာင့္ နာမ္ျဖစ္သည္။

ဤ႐ုပ္,နာမ္သည္ အဝိဇၨာစေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ၿပီး, ျဖစ္ဆဲ, ျဖစ္လတၱံ႕။

ကာလသံုးပါးလံုး အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ အက်ိဳးတရား ႐ုပ္နာမ္သာ ျဖစ္ၿပီး, ျဖစ္ဆဲ, ျဖစ္လတၱံ႕။

သူ႔ေၾကာင့္, ငါ့ေၾကာင့္, ငါျဖစ္ၿပီး, သူျဖစ္ၿပီး မရွိ၊ ငါျဖစ္ဆဲ, သူျဖစ္ဆဲ မရွိ၊ ငါျဖစ္လတၱံ႕, သူျဖစ္လတၱံ႕ မရွိ။

အေၾကာင္းမကင္းေသာ ႐ုပ္နာမ္အစုသာ ျဖစ္ၿပီး, ျဖစ္ဆဲ, ျဖစ္လတၱံ႕။

သူ႔အေၾကာင္းႏွင့္သူ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ငါ့အလိုလိုက္ေအာင္ ျပဳ၍မရ။

ဘဝအဆက္ဆက္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္၍ ႐ုပ္နာမ္အဆက္ဆက္သည္ ျဖစ္ရာ၌ပင္ ေနရာမေ႐ြ႕ ခ်ဳပ္၏။

တဘဝမွ တဘဝသို႔ ႐ုပ္နာမ္မေ႐ြ႕။

ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္၍ မွန္ထဲ၌ မ်က္ႏွာရိပ္ထင္သည္။ မ်က္ႏွာမေ႐ြ႕။

စိတ္အစဥ္ျဖစ္ရာ၌ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္၍ ေရွ႕စိတ္ခ်ဳပ္လွ်င္ ေနာက္စိတ္ျဖစ္သည္။ ေရွ႕ဘဝစုတိစိတ္ခ်ဳပ္လွ်င္ ေနာက္ဘဝ ပဋိသေႏၶစိတ္ျဖစ္သည္။ ေရွ႕စိတ္မေ႐ြ႕။

ဤသို႔ ကာလသံုးပါးလံုး ေၾကာင္းက်ိဳးသိလွ်င္ ယံုမွားျခင္း ကင္း၏။

ဤသို႔ ဆက္သြယ္၍ သစၥာေလးပါးသိလွ်င္ မဂ္ဖိုလ္ရ၏။ မဂ္ဖိုလ္မရလွ်င္ သုဂတိၿမဲ၏။ စူဠေသာတာပန္ ျဖစ္၏။

ဤတြင္ ကခၤါဝိတရဏဝိသုဒၶိ ၿပီး၏။ (ဝါ) ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ ၿပီး၏။

+++

၃။ သမၼသနဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

ေတဘူမက ႐ုပ္နာမ္ဟူသမွ်သည္ ျဖစ္ၿပီးလွ်င္ ပ်က္စီးတတ္ေသာေၾကာင့္ အနိစၥ၊

ဇရာ မရဏျဖင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနိစၥ၊

တခဏမွ်သာ တည္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနိစၥ၊

ၿမဲသည္ကို ပယ္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနိစၥ။ (ေလးနက္)

ေတဘူမက ႐ုပ္နာမ္ဟူသမွ်သည္ ဥပါဒ္အျခားမဲ့၌ ဌီသို႔ ေရာက္၏။ ဌီ၌ အိုမင္း ရင့္ေရာ္၏။ ပင္ပန္း၏။ မခၽြတ္ ပ်က္စီး၏။

ထိုသို႔ မျပတ္ ႏွိပ္စက္တိုင္း ခံရေသာေၾကာင့္ ဒုကၡ၊

သည္းခံႏိုင္ခဲေသာေၾကာင့္ ဒုကၡ၊

ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳး၏ တည္ရာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒုကၡ၊

သုခကို ပယ္တတ္ေသာေၾကာင့္ ဒုကၡ။ (ေလးနက္)

ေတဘူမက ႐ုုပ္နာမ္ဟူသမွ်သည္ ဥပါဒ္အျခားမဲ့၌ ဌီသို႔ မေရာက္ပါေစလင့္ဟု ေတာင့္တ၍ မရ။ ဌီသို႔ေရာက္လွ်င္ မရင့္ေရာ္ပါေစလင့္ဟု ေတာင့္တ၍ မရ၊ ရင့္ေရာ္လွ်င္ မပ်က္ပါေစလင့္ဟု ေတာင့္တ၍ မရ။ ျပဳသူ, ခံစားသူ မရွိ။

အလိုလိုက္ျခင္းမွလည္း ဆိတ္၏။

ထိုသို႔ ျပဳသူ, ခံစားသူမွ ဆိတ္ေသာေၾကာင့္ အနတၱ၊

စိုးပိုင္ေသာ သခင္မရွိေသာေၾကာင့္ အနတၱ

အလိုလိုက္ေအာင္ ျပဳ၍ မရေသာေၾကာင့္ အနတၱ၊

တိတၳိတို႔ ၾကံဆေသာ အတၱအျဖစ္ကို ပယ္တတ္ေသာေၾကာင့္ အနတၱ။ (ေလးနက္)

ထိုအနက္တို႔ကို မွတ္သားရမည္။

တဘဝအတြင္း ႐ုပ္နာမ္သည္ မေသမီ ခ်ဳပ္၏။

အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱ။

ပဌမအ႐ြယ္ ႐ုပ္နာမ္သည္ မဇၥ်ိမအ႐ြယ္သို႔ မေရာက္မီ ခ်ဳပ္၏။

မဇၥ်ိမအ႐ြယ္ ႐ုပ္နာမ္သည္ ပစၧိမအ႐ြယ္သို႔ မေရာက္မီ ခ်ဳပ္၏။

ပစၧိမအ႐ြယ္ ႐ုပ္နာမ္သည္ မေသမီ ခ်ဳပ္၏။

အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱ။

+++

၄။ ဥဒယဗၺယဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

အေၾကာင္းမကင္းေသာ ႐ုပ္နာမ္တို႔၏ ျဖစ္စ-ဥပါဒ္သည္ ဥဒယ မည္၏။

႐ုပ္နာမ္တို႔၏ ပ်က္တတ္ေသာ ဘင္သည္ ဝယ မည္၏။

ျဖစ္၍ ပ်က္၏။

တဘို႔မွ တဘို႔ မေရာက္။ အဆက္အစပ္ အပိုင္းအျပတ္ ျဖစ္၏။

တဖ်စ္ဖ်စ္မည္ဆူ အိုးကင္းပူထက္ ႏွမ္းေစ့က်က္သကဲ့သို႔ တျဖစ္တည္း ျဖစ္၍ တပ်က္တည္း ပ်က္ေသာ ႐ုပ္နာမ္ပါတကား။

+++

၅။ ဘဂၤဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

႐ုပ္နာမ္ သခၤါရတရားအစုသည္ ျဖစ္ေလသမွ် ခ်ဳပ္ပ်က္ေလစြတကား။

လွ်ပ္စစ္ပံုဟန္ အပ်က္ျမန္ေလစြတကား။

အိုးခြက္ကြဲအတူ အိုးကင္းပူႏွမ္းက်က္ တပ်က္တည္း ပ်က္ေလစြတကား။

ပရမ္းပတာႀကဲေသာ ျမဴႏုသေဘာ အေတာမသတ္ ပ်က္ေလစြ။

မိုဃ္း႐ြာစဥ္ ေရျပင္၌ ေရပြက္အေပါင္း ဥေဗာင္းပံုဟန္ အပ်က္ျမန္ေလစြ။

ဦးေခါင္းမီးေလာင္လွ်င္ မီးသတ္ရန္ လက္မေႏွးေစရ။

မေသလိုလွ်င္ ဘဂၤဉာဏ္ လက္မေႏွးေစရ။

+++

၆။ ဘယဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

႐ုပ္နာမ္ သခၤါရတို႔၏ ပ်က္ျခင္းသည္ ေၾကာက္ဖြယ္ေကာင္းေလစြ။

ျခေသၤ့အလား ေႁမြက်ားဆင္ဆိုး မိုဃ္းႀကိဳးစက္ကြင္း ရွားမီးတြင္းပမာ စစ္တလင္းကုန္း သင္းခ်ိဳင္းကုန္းအသြင္ ေနခ်င္စရာမရွိ ေဘးအတိစုေပါင္းေလစြတကား။

+++

၇။ အာဒီနဝဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

ဘံုသံုးပါးသည္ မီးက်ီးတြင္း သံုးခုႏွင့္ တူေလစြ။

ဓာတ္ႀကီးေလးပါးသည္ ေႁမြဆိုးႀကီးေလးေကာင္ႏွင့္ တူေလစြ။

ခႏၶာငါးပါးသည္ သံလ်က္မိုးေသာ သူသတ္ေယာက္်ား ငါးဦးႏွင့္ တူေလစြ။

+++

၈။ နိဗၺိဒါဉာဏ္ ျဖစ္ပံုုကား -

ေ႐ႊဟသၤာသည္ ဒြန္းစ႑ားအိုင္၌ မေမြ႕။ ဟိမဝႏၲာအိုင္ႀကီး ခုနစ္အိုင္၌ ေမြ႕သည္။

ျခေသၤ့မင္းသည္ ေ႐ႊခ်ိဳင့္၌ မေမြ႕။ ဟိမဝႏၲာေတာသံုးေထာင္၌ ေမြ႕သည္။

ဘံုသံုးပါးသည္ ဒြန္းစ႑ားအိုင္ႀကီး, ေ႐ႊခ်ိဳင့္ႏွင့္ တူလွ၏။ ေမြ႕စရာမဟုတ္။ အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱဟု ႐ႈေသာ အိုင္ႀကီးသာ။

အႏုပႆနာ ေတာသံုးေထာင္သာ ေမြ႕ေလ်ာ္ဖြယ္ ေကာင္းေလစြ။

+++

၉။ မုစၥိတုကမ်တာဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

ဘံုသံုးပါး၌ အိုေဘး, နာေဘး, ေသေဘးအၾကား က်င္လည္ရျခင္းသည္ ပိုက္ကြန္မိေသာ ငါး၊ ဂဠဳန္လက္တြင္း နဂါး၊ ေႁမြခံတြင္း ဖားႏွင့္ တူလွ၏။ ယခုလြတ္မူ ေကာင္းေလစြ။

+++

၁၀။ ပဋိသခၤါဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

႐ုပ္နာမ္သည္ အနိစၥ, ဒုကၡ, အနတၱဟု မဂ္ဖိုလ္မရမခ်င္း ျပန္၍ သိမ္းဆည္းစရာတို႔ပါတကား။

+++

၁၁။ သခၤါ႐ုေပကၡာဉာဏ္ ျဖစ္ပံုကား -

ဤကိုယ္ ႐ုပ္နာမ္ သခၤါရသည္ ငါ့ကိုယ္အတၱမွလည္း ဆိတ္၏။ ကိုယ္၏ ဥစၥာအတၱနိယမွလည္း ဆိတ္၏။

ငါပူစရာ သူမရွိ၊ သူပူစရာ ငါမရွိ။ အဘယ္ေနရာ အဘယ္အခါ အဘယ္မွာမွ် မရွိ။ သုညအတိ ျဖစ္၏။

+++

၁၂။ အႏုေလာမဉာဏ္

၁၃။ ေဂါၾတဘူဉာဏ္

၁၄။ မဂ္ဉာဏ္

၁၅။ ဖိုလ္ဉာဏ္

၁၆။ ပစၥေဝကၡဏာဉာဏ္တို႔ကား အထူး အားထုတ္ဖြယ္, ဆင္ျခင္ဖြယ္ မရွိ။ ဝင္ေလ ထြက္ေလ ႐ႈသူတို႔သည္ ဤဉာဏ္ ၁၆-ပါးႏွင့္ ျပည့္စံုၾကပါေစကုန္သတည္း။

+++++

ေညာင္ေလးပင္ ေတာရဆရာေတာ္၏ “ပဋိစၥသမုပၸါဒ္အရသာ” မွ